Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarının, gümrük kapıları dışında; mektupla, elektronik ortamda veya yaşadıkları ülkelerde oy kullanabilmesine olanak sağlayan tasarı, TBMM Anayasa Komisyonunda kabul edildi.
AK Parti İstanbul Milletvekili Burhan Kuzu'nun başkanlığında toplanan Anayasa Komisyonu, Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunda değişiklik yapılmasına ilişkin tasarıyı, alt komisyon raporu üzerinden görüştü.
Kabul edilen tasarıya göre, yurt dışındaki vatandaşların oy kullanmalarıyla ilgili seçim işlerini yönetmek üzere Ankara'da Yurt Dışı Merkez İlçe Seçim Kurulu oluşturulacak. İhtiyaç duyulması halinde birden fazla yurt dışı merkez ilçe seçim kurulu oluşturulabilecek. Yüksek Seçim Kurulu, bu konudaki gerekli düzenlemeleri yapacak.
Yurt dışında bulunan vatandaşların adres kayıt sistemindeki (MERNİS) bilgilerine dayalı olarak "Yurt Dışı Seçmen Kütüğü" oluşturulacak.
SEÇMEN KÜTÜKLERİNİ DÜZENLEME YETKİSİ
YSK'ya, seçmenleri resen seçmen kütüğüne kaydetme yetkisi verilecek. Buna göre, seçmen kütükleri, MERNİS'teki bilgiler esas alınarak YSK'ca belirlenecek usul ve esaslara göre her yıl güncelleştirilerek oluşturulacak. Gerektiğinde, seçmen kütüğünün, her 4 yılda bir yeniden düzenlemesi ve her 2 yılda bir genel denetlenmesi için gerekli bilgileri toplamak amacıyla, Türkiye'de aynı zamanda Nisan ayının ikinci pazar günü yazım yapılmasına YSK'ca Muhtarlık bölgesi askı listesinin, her yıl, nisan ayının ilk pazartesi muhtarlıklarda askıya çıkarılması uygulamasından vazgeçilecek; bu listeler, seçim dönemlerinde ve 2 hafta süreyle askıya çıkarılacak.
BOYA UYGULAMASINA SON
Seçimlerde parmaklara çıkmayan boya sürülmesi uygulamasına da son verilecek. Sandık kurulu başkanı, oyunu kullanan seçmene kimlik kartını verirken seçmen listesindeki adı hizasına imzasını attıracak. İmza atamayanların sol elinin başparmağının izinin alınması yeterli olacak. Bu parmağı olmayan seçmenin ise hangi parmağını bastığı yazılı olarak belirtilecek.
YURT DIŞINDA OY VERME YÖNTEMLERİ
Yurt dışı seçmenler, gümrük kapıları dışında; mektup, sandık, elektronik oylama yöntemlerinden biriyle de oy verebilecek.
Yabancı ülkenin durumuna göre, hangi yöntemle oy kullanılacağı Dışişleri Bakanlığının görüşü alınarak YSK'ca belirlenecek.
Yurt dışı seçmenler, milletvekili genel seçimi, Cumhurbaşkanı seçimi ve halk oylamasında oy verebilecekler. Yerel seçimlerde ise oy kullanamayacaklar. Ayrıca sadece seçime katılan siyasi partilere oy verebilecekler.
Yurt dışında ve yurt dışı temsilciliklerde seçim propagandası yapılamayacak.
YURT DIŞINDA MEKTUPLA OY KULLANMA-
Yüksek Seçim Kurulu, özel olarak imal ettirdiği oy pusulası ile özel renkte bastırılmış oy zarflarını, Yurt Dışı Merkez İlçe Seçim Kuruluna gönderecek. Yurt Dışı Merkez İlçe Seçim Kurulu, arkası kendi mührüyle işaretlenmiş oy pusulası ile oy zarflarını, seçimlerden 75 gün önce seçmenin yurt dışında kayıtlı olduğu adresine gönderecek.
Seçmene oyunu kullanmak üzere gönderilen özel zarflardan, bir köşesi Yurt Dışı Merkez İlçe Seçim Kurulunun mührünü taşıyan küçük zarfa oy pusulası konulacak. Bu zarf, üzerinde "Yurt Dışı Merkez İlçe Seçim Kurulu Ankara/TÜRKİYE" yazılı orta boy ikinci zarfa konacak ve bu ikinci zarf, üzerinde seçmenin yurt dışı adresi yazılı üçüncü büyük zarfa yerleştirilecek.
Seçmenler oy kullandıkları zarfı, seçim günü saat 17.00'a kadar Yurt Dışı Merkez İlçe Seçim Kurulunda bulunacak şekilde posta ile gönderecekler.
Seçimin yapıldığı gün saat 17.00'den itibaren oy torbaları Yurt Dışı Merkez İlçe Seçim Kurulunca açılarak sayım, döküm ve birleştirme işlemleri yapılarak sonuçlar, Ankara İl Seçim Kuruluna iletilecek. Sonuçlar, bu Kurulca tarafından da birleştirme tutanağı düzenlenerek Yüksek Seçim Kuruluna gönderilecek.
ELEKTRONİK ORTAMDA OY KULLANMA
Yüksek Seçim Kurulu, yurt dışında bulanan vatandaşların Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası aracılığıyla elektronik ortamda oy kullanabilmeleri amacıyla gerekli teknik alt yapıyı kurmaya, güvenli oy kullanılabilmesi amacıyla seçmenler için şifre veya benzeri güvenlik tedbirleri ile mükerrer oy kullanılmasını engelleyecek önlemleri almaya yetkili kılınacak.
Yurt dışındaki seçmenler, seçimin yapılacağı tarihten geriye doğru 30 gün öncesine kadar belirlenen süre içerisinde başlamak üzere, seçim günü saat 17.00'a kadar elektronik ortamda oy kullanabilecekler.
SANDIKTA OY KULLANMA, 45 GÜN ÖNCE BAŞLAYACAK
Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı bulunan seçmenler, seçimin yapılacağı günün 45 gün öncesinden başlamak üzere seçim gününden önceki 7. gün, saat 17.00'a kadar Türkiye'nin yurt dışı temsilciliklerinde ve ihtiyaç duyulması halinde yerel makamların uygun göreceği diğer yerlerde kurulacak seçim sandıklarında oy kullanabilecekler. Oy kullanma işlemi mahalli saatle 08.00-17.00 arasında yapılacak.
GÜMRÜK KAPILARINDA OY VERME
Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı bulunan seçmenler, seçimin yapılacağı günün 45 gün öncesinden başlamak üzere, seçim günü saat 17.00'a kadar yurda giriş ve çıkışlarında kullandıkları gümrük kapılarında kurulacak seçim sandıklarında oy kullanabilecekler.
Mükerrer oy vermeye teşebbüs eden veya verenlere, 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası verilecek, ayrıca para cezası uygulanacak.
Sandık kurullarında görev alacak personele, (1200) gösterge rakamının memur aylık katsayısının çarpımıyla bulunan tutar olan 59 YTL ödenecek.
"ÇAĞDAŞ, DOĞRU BİR DÜZENLEME"
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Cemil Çiçek, görüşmelerde, yurt dışında 155 ayrı ülkede yaşayan Türk vatandaşlarının Anayasal haklarını kullanmaları için "Esnek bir yasal düzenleme" yapıldığını belirtti. Çiçek, "Çağdaş, doğru bir düzenlemedir. Parmak boyama gibi bir ayıptan da Türkiye kurtulmuş olacaktır" dedi.
CHP'NİN MEKTUPLA OY KULLANMA KONUSUNDAKİ ENDİŞESİ
CHP Kırklareli Milletvekili Turgut Dibek, mektupla oy kullanma konusundaki endişelerini dile getirdi. Almanya dışındaki AB ülkelerinin sandık kurulmasına izin verdiğini anlatan Dibek, düzenlemede, "Sandık yönteminin öncelikli olacağı" konusunda bir ifadeye yer verilmesini istedi.
Bakan Çiçek de yabancı ülkelerin politik açıklamalar yaptığını, Almanya'nın da sandık kurulmasına izin vereceğinden emin olmadığını ifade ederek, problemin Almanya ile ilgili olduğunu belirtti. Çiçek, oy kullanma yöntemlerine ilişkin, "YSK'nın elini ayağını bağlamayacak, esnek düzenleme yapılmasının yararlı olacağını" söyledi.
MALİ BOYUTU
CHP'li Dibek, yurt dışı temsilciliklerinde oy kullanma işleminin 75 gün önceden başlamasına ilişkin süreyi, alt komisyonda 45 güne düşürdüklerini belirterek, oy kullanma işleminin 1-2 gün içerisinde bitirilmesinin mali açıdan önemine işaret etti.
Başbakan Yardımcısı Çiçek, "Mali kaygıları hesaba katarak düzenlemeyi yapmadık" derken, Maliye Bakanlığı temsilcisi de tasarıdaki 75 günlük süreyi dikkate alarak yaptıkları hesaplama hakkında bilgi verdi.
Maliye Bakanlığı temsilcisi, "75 gün üzerinden, 2000 gösterge rakamıyla, 3 milyon seçmenin olduğu, her sandıkta 300 seçmen oy kullanacağı ve 10 bin sandık kurulacağı varsayımıyla, 500 trilyon maliyeti olacağını hesaplamıştık" ifadesini kullanarak, bu rakamın, oy kullanma süresi ile gösterge rakamındaki değişiklikten sonra düştüğünü belirtti.
Maliye Bakanlığı temsilcisi, sandık kurullarında görev alacak personele mevcut duruma göre "600" gösterge rakamı esas alınarak 29 YTL 60 Ykr ödendiğini, (1200) gösterge rakamının benimsenmesi durumunda ücretin 59 YTL'ye çıkacağını belirtti. Son seçimde toplam 70 milyon YTL ödeme yapıldığını anlatan Maliye Bakanlığı temsilcisi, rakamın 1 kat daha artacağına işaret etti.
Kaynak:Ajaslar/Türkiye
