Lizbon Antlaşması'nın yürürlüğe girmesi beklenirken AB'de başkan arayışı, "süper AB Devleti" isteyenlerle ulusal devletin güçlü kalmasından yana olanlar arasındaki çekişmeyi yansıtıyor.

Herman A. Van Rompuy (d. 31 Ekim 1947, Etterbeek, Belçika), Flaman asıllı politikacı ve Belçika başbakanı. Yves Leterme'den sonra 30 Aralık 2008'de göreve başladı. Herman Van Rompuy 1993-1999 yılları arasında üstlendiği maliye bakanlığı görevinde, Belçika'nın borç yükünü yüzde 130'lardan yüzde 90'ların altına indirmeyi başarmıştı.

Belçika gündeminde bir başka tartışma ise Başbakan Herman Van Rompuy'ın AB Başkanı olduğu takdirde yerini kimin alacağı konusu bulunuyor. Bu konuda ulusal gazetelerin yaptırdığı araştırmalarda ise eski Başbakan Yves Leterme ve eski Adalet Bakanı Jo Vandeurzen en güçlü adaylar olarak ön plana çıkıyor..

Avrupa Birliği'ni hızlı işleyen ve daha güçlü bir yapıya kavuşturması planlanan Lizbon Antlaşması'nın tüm Birlik ülkelerince onaylanıp kanunlaşmasıyla beraber, "başkanlık" makamı için yapılan kulislerde heyecan arttı. 9 kasımda Berlin Duvarı'nın yıkılışının 20. yıldönümünü kutlamak için biraraya gelecek Avrupa liderlerinin burada kararlarını kesinleştirmesi bekleniyor.

Dönem başkanı İsveç Başbakanı Fredrik Reinfeldt, "En kısa zamanda yeni bir zirve söz konusu" açıklamasını yaptı. Başkanlık konusunun karara bağlanacağı yeni AB zirvesinin 10, 12 veya 19 kasımda gerçekleştirilebileceği iddia ediliyor.

AB liderlerinin şimdilik en sıcak baktığı başkan adayı, Belçika Başbakanı Herman Van Rompuy. Buna karşılık, AB liderlerinin pazartesi günkü Berlin buluşmasında adaylığı en yoğun gündeme gelen isim, eski Britanya Başbakanı Tony Blair'in, son kez gövde gösterisinde bulunup şansını deneyeceği de söyleniyor. Blair'in son günlerde Almanya ve Fransa'dan üst düzeyde destek aradığı biliniyor.

62 yaşındaki Flaman Hıristiyan Demokrat siyasetçi Van Rompuy, Blair'in aksine karizmadan çok uzak. Japon Haiku stili şiirler yazmayı seven, sessiz sakin Belçika Başbakanı'nı, Blair'in rakibi olarak ön plana çıkaran da göze fazla batmaması, yani başarılı ama düşük profilli olması.

Aslıda, Van Rompuy ile Blair'in çizgilerinin farklılığı, Lizbon Antlaşması sonrası AB içindeki iki farklı eğilimi yansıtıyor. Neticede, AB Anayasası olarak nitelenen Lizbon Antlaşması, 2001'de Laeken Deklarasyonu'nun imzalanmasına uzanan ve sancılı süreçler atlatan uzun bir maceranın ardından sonunda yürürlüğe giriyor. AB'de güçlü başkanlık sisteminin "demokrasinin sonunu getireceği" yorumlarının popülerleşmesi, Britanya-Fransa-Almanya üçlüsünün hepsini memnun kılacak bir ortak aday bulunamaması ve üye ulus-devletler bazında, "söz hakkımız kalacak mı" tedirginliğinin yaşanması, Van Rompuy gibi fazlasıyla temkinli bir politikacının yıldızını parlatıyor.

Öte yandan da, AB'nin bir "süper devlete" dönüşmesi arzusundaki kesimse, Blair gibi güçlü bir lidere ihtiyaç olduğunu vurguluyor.