Avrupa Komisyonu, genişleme ortaklarının son on iki ayda kaydettiği ilerlemenin kapsamlı bir değerlendirmesini sunan yıllık Genişleme Paketi'ni kabul etti.

Bu yılki paket, genişleme ivmesinin AB'nin öncelikli gündeminde üst sıralarda yer aldığını bir kez daha teyit ediyor. Ayrıca, yeni Üye Devletlerin katılımının giderek daha da yakınlaştığını da teyit etti.

AB genişleme paketi, Avrupa Birliği'nin yeni üyeler kabul etme politikasının bir parçasıdır ve son dönemde özellikle 2025 Genişleme Paketi, Türkiye gibi aday ülkelerin ve Batı Balkanlar'ın AB'ye katılım süreçlerini hızlandırmayı amaçlayan, finansal destekler ve reform teşvikleri içeren bir çerçeve sunuyor. Bu paketler, aday ülkelerde demokratikleşme, hukukun üstünlüğü ve ekonomik reformları desteklerken, Türkiye'yi "kilit ortak" olarak tanımlayıp ticari ve stratejik iş birliklerini vurguluyor.

2025 Genişleme Paketi'nin Ana Unsurları:

• Hedeflenen Ülkeler: Batı Balkanlar (Arnavutluk, Bosna-Hersek, Kosova, Karadağ, Kuzey Makedonya, Sırbistan), Moldova, Ukrayna ve Türkiye gibi genişleme adayları olarak görülüyor.
• Finansal Destek: Üye adaylarının reformlarını desteklemek için 6 milyar Avro'luk Büyüme Planı (Batı Balkanlar için) gibi finansal araçlar içeriyor.
• Reform Odaklılık: Katılım öncesi fonlar (IPA) aracılığıyla, aday ülkelerin AB müktesebatına uyum sağlaması için kurumsal, hukuki ve ekonomik reformlar teşvik ediliyor.
• Türkiye İçin Vurgu: Türkiye'nin bir aday ülke ve stratejik partner olarak önemi belirtilirken, yargı bağımsızlığı gibi alanlarda ilerleme kaydedilmesi gerektiği vurgulanıyor. 

Genel Genişleme Politikası:

• Kopenhag Kriterleri: Üyelik için siyasi, ekonomik ve AB hukuku uyumu gibi temel kriterlerin karşılanması esas olarak görülüyor.
• Kademe Kademe Entegrasyon: Üyelik öncesinde bile SEPA (Tek Ödeme Alanı) gibi uygulamalara katılım sağlanarak entegrasyonun faydaları sunuluyor. 

Özetle, AB genişleme paketleri, Birliğin coğrafi ve siyasi genişlemesini yönetmek, aday ülkeleri desteklemek ve AB'nin gelecekteki genişlemesi için bir yol haritası sunmak için oluşturulan kapsamlı girişimler olarak kabul ediliyor. 

AB politikaları çerçevesinde tutarlı olmak ve liyakate dayalı bir yaklaşım izlemek, başarılı bir AB üyeliğinin anahtarı olarak görülüyor. Karadağ, Arnavutluk, Ukrayna, Moldova Cumhuriyeti, Sırbistan, Kuzey Makedonya, Bosna-Hersek, Kosova, Türkiye ve Gürcistan, AB'ye doğru kendi yollarında ilerlemeye devam ediyor. Özellikle demokrasi, hukukun üstünlüğü ve temel haklar alanlarındaki reformlarının hızı, üyelik hızını doğrudan etkiliyor. Bu ilerlemeler hem aday üye devletlere hem de mevcut AB üye devletlerine fayda sağlayarak refah, demokrasi, güvenlik ve istikrarı teşvik ederken, vatandaşlar ve işletmeler için yeni fırsatların kapısını açacağı ön görülüyor.

Aday ülkelerde demokratik ve ekonomik reformlar üyelik için güçlü bir teşvik olarak kullanılıyor.

AB'nin genişlemesi, Avrupa'da uzun vadeli güvenlik, barış, istikrar ve refahın temel itici gücü olarak kabul ediliyor. Demokrasi, hukukun üstünlüğü ve temel haklara saygı gibi ortak değerleri teşvik ederken, ekonomik büyümeyi de destekliyor.

Genişleme politikası, halihazırda AB'ye katılmayı hedefleyen ve potansiyel aday ülkeler için geçerli kurallardır. Üyelik olasılığı, AB üyesi olmak isteyen ülkelerde demokratik ve ekonomik reformlar için güçlü bir teşvik olarak kullanılıyor.

Komisyon, Avrupa Birliği'ne katılmak isteyen ülkelerin gerekli kriterleri karşılamalarına yardımcı oluyor ve ilgili ekonomik ve demokratik reformların hayata geçirilmesinde destek sağlıyor.

AB'nin genişleme politikasının temel hedefleri şunlardır:

• AB sınırlarına yakın bölgelerde barış ve istikrarı teşvik etmek
• Sınırlar ötesinde entegrasyon ve iş birliği yoluyla insanların yaşam kalitesinin iyileştirilmesine yardımcı olmak
• Avrupa işletmeleri ve vatandaşları için refahı ve fırsatları artırmak
• AB değerleri, yasaları ve standartları doğrultusunda Avrupa Birliği'ne katılmak isteyen ülkelerdeki değişiklikleri yönlendirmek, desteklemek ve izlemek

Bu bağlamda yedi genişleme turu gerçekleşti ve her seferinde hem Avrupa Birliği'ni hem de katılan ülkeleri dönüştürdü. Bugün Avrupa Birliği'nde 27 ülke bulunmaktadır. Şu anda on aday üye katılım sürecinde yer almaktadır.

Hangi ülkeler AB'ye katılabilir?

• AB'nin demokratik değerlerine saygı duyan ve bunları yaymaya kararlı olan herhangi bir Avrupa ülkesi üyelik başvurusunda bulunabilir.
• Bir ülke ancak üyelik kriterlerinin tamamını karşılıyorsa katılabilir.

Katılım için hangi adımlar atılması gerekiyor?

Tüm AB Üye Devletlerinin onayına tabi olan 3 ana aşama bulunmaktadır.

Katılım sürecinde Komisyon, AB'ye katılmak isteyen ülkelerin üyelik için gerekli kriterleri karşılamalarına yardımcı olur ve ilgili ekonomik ve demokratik reformları uygulamalarında onları destekliyor. Bu reformların sonuçları sağlam, sürdürülebilir ve geri döndürülemez durumda olması gerekiyor.

Müzakereler ve beraberindeki reformlar tamamlanıp her iki tarafça da mutabakata varıldığında, tüm AB üye devletleri onay verirse ülke AB'ye katılabilir.

Katılım İçin Eylem Alanları Süreci

• Hukukun üstünlüğü

Ülkelerin AB'ye katılmadan önce yerine getirmesi gereken yükümlülükler ve AB'nin katılım ülkelerinin hukukun üstünlüğüne dayalı bir toplum kurmalarına nasıl destek verdiği

• İfade ve medya özgürlüğü

AB, katılım ülkelerinde ifade özgürlüğünü, medya özgürlüğünü ve bütünlüğünü nasıl destekliyor?

• Sivil toplum

AB'nin katılım ülkelerinde vatandaşların sosyal ve siyasi hayata katılımını desteklemek için yaptığı çalışmalar

• Bölgesel işbirliği

AB, Batı Balkanlar bölgesindeki ortak zorlukları ele almak için iş birliğini nasıl teşvik ediyor?

• Ortak Bölgesel Pazar

Batı Balkanlar, katılım öncesinde bölgeyi AB Tek Pazarı ile daha iyi bütünleştirmek için ortak bir pazar inşa ediyor

• Ekonomik yönetim reformları

Ülkelerin AB'ye katılmadan önce yerine getirmesi gereken ekonomik kriterler ve AB'nin ülkelerin gerekli ekonomik reformları yapmalarına nasıl destek verdiği değerlendiriliyor.

• Katılım Öncesi Yardım Aracı

AB, genişleme bölgesindeki reformları desteklemek için mali ve teknik yardım sağlıyor

Genişlemenin Temel Getirileri

• Genişleme hem AB'de hem de katılım sürecinde yer alan ülkelerde refahı artırdı, yaşam standartlarını iyileştirdi ve demokrasi ile güvenliği pekiştirdi.
• AB'nin Batı Balkanlar'daki angajmanı, çatışmaların çözülmesine, işbirliği ve uzlaşmanın teşvik edilmesine ve bölgenin demokratik ve ekonomik reformlar yapmasına destek sağlanmasına yardımcı oldu.
• AB, dünyanın en büyük tek pazarı haline gelerek daha da cazip bir ticaret ortağı haline geldi. 2004 yılından bu yana küresel uluslararası ticaret hacmimiz 2023 yılında 5 trilyon avroya ulaştı.
• AB ekonomisi, 10 ülkenin üye olduğu 2004 genişlemesinden bu yana %27 oranında büyüdü.
• AB yatırımları ve fonları sayesinde 27 üye ülkede kıta ölçeğinde modern altyapı ve bağlantılar inşa edildi.
• Avrupa toplumu daha fazla yenilikten, kamu ve özel yatırımlardan, malların, hizmetlerin, sermayenin ve insanların serbest dolaşımından, daha yüksek standartlardan ve daha büyük fırsatlardan yararlandı.