Ermenistan'ın Türkiye ile yaşadığı sorunun çözümü, bazılarına göre Türkiye'nin sınırlarını açmasıyla çözümleniverecek. Gerçi Ermenistan, 1915 yılında yaşananlar için Türkleri yüzyılın canileri olarak isimlendirmeye devam edecek, hatta Türkiye'nin doğu illerini "Batı Ermenistan" diye isimlendirmekten de vazgeçmeyecek. İşgal ettiği Azeri toprakları yüzünden bölgede yarattığı istikrarsızlığın boyutlarını da genişletecek. Ama olsun, Türkiye hele bir sınırlarını açsın da; işte o zaman ilişkiler düzelecek.
Ermeni yetkililerin açıklamalarından anladığımıza göre; Ermenistan "Ermeni Soykırımı"nın uluslararası alanda tanınması çalışmalarından asla geri çekilmeyecek ve taviz vermeyecek. Peki o zaman ilişkiler nasıl düzelecek? Erivan'a göre; bu durum, Türkiye ile ilişkilerin düzelmesi için bir engel teşkil etmiyor; tüm zorluklara rağmen iki ülke arasında temas sağlanabiliyor. Ama Türkiye, Ermenistan ile ilişki kurması için ön şart ileri sürüyor. Türkiye sınırını ancak, Dağlık Karabağ etrafındaki toprakların Azerbaycan'a geri verilmesinden sonra açabileceğini şart koşuyor. Bu durumda, ilişkilerin kurulamamasından Türkiye sorumlu oluyor. Hatta toprakları işgal edilen ve 1.5 milyon vatandaşı yersiz yurtsuz kalan Azerbaycan da, hakkını aradığı için, bu işten dolaylı olarak sorumlu.
Oysa ki, Ermenistan'daki devlet başkanlığı seçimlerine adaylığını koyan eski ılımlı Devlet Başkanı Ter-Petrosyan'ın bu iki ülkeyle ilişkiler konusundaki son açıklamalarına karşı, Erivan yönetiminin gösterdiği sert çıkış; durumun hiç de böyle olmadığını gösteriyor.
"Asıl ticari ortağımızın, Türkiye ve Azerbaycan olması gerekirdi" diyen Ter-Petrosyan, bu iki komşu ülkeyle ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi durumunda Ermeni üreticilerin üç milyon dolar olan ihracatı 15 milyon dolara kadar çıkarabileceğini belirtirken; açıklamaya sert tepki gösteren iktidarın, ne Türkiye ne de Azerbaycan ile bu tür bir ilişkiye zaten gönlü olmadığı ortaya çıktı.
Erivan'da 10 yıllık bir aradan sonra ilk kez Türkiye ile ilişkilerin geliştirilmesi yönünde yapılan bu çağrıya tepki gösteren Devlet Başkanı Robert Koçaryan, "Ermenistan'da ülkemizin asıl ticaret ortaklarının Türkiye ve Azerbaycan olması gerektiğini düşünen siyasi güçlerin bulunması beni şaşırttı. Doğrusu, Ter-Petrosyan'ı destekleyen Ermeni Ulusal Hareketi'nden de böyle bir şey beklemiyordum. Ermenistan'ın hiçbir zaman Türkiye'nin kucağına düşeceğini düşünmedim. Eğer bu görüşte olanlar varsa birleşsinler" dedi.
En sert tepki ise, Koçaryan'ın halefi ve iktidardaki Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı olan Başbakan Serj Sarkisyan'dan geldi. Sarkisyan, Ter-Petrosyan'ın başkan seçilmesi halinde Türkiye ile Azerbaycan'ın Erivan'a kendi koşullarını dikte etmesine izin vermeyeceğini söyleyerek, Petrosyan'ı neredeyse vatan haini ilan etti.
Peki "Türkiye ve Azerbaycan ile ilişkilerin kurulması ya da düzeltilmesinde, Ermeni halkının çıkarı var" görüşünü savunan rasyonalistleri, neredeyse 'vatan haini' addeden Erivan'daki bu zihniyete sormazlar mı?:
Ermenistan'ın Türkiye ve Azerbaycan tarafından ekonomik ablukaya alındığından şikâyet eden Erivan zihniyeti, bu iki ülke ile ticaret ortaklığı kurulmasını, "Türkiye'nin kucağına düşmek" olarak nitelendiriyor. Peki ama, Ermenistan halkı, sizin siyasi ve ekonomik politikalarınız yüzünden yoksulluk batağına saplanırken; halen Türkiye ve Azerbaycan ile ticaret yapılmaması için diretmek, vatanseverlik midir?
Uzlaşmaz ve saldırgan politikalarla; Ermeni halkını, bölgedeki pek çok enerji ve ulaşım projelerinden mahrum bırakmayı kendinde hak görenler mi, gerçek vatanseverdir? Ermeni halkına, çağdışı yaşamayı reva görenler midir?
Erivan'daki bu köhnemiş zihniyet, tarihçilerin bile tartışmasına izin vermediği savaş dönemindeki 1915 olaylarını, tek taraflı olarak Türklere karşı uluslararası propaganda savaşı ve nemalanma aracı haline dönüştürmüştür. Ermenistan'a komşu bir ülkeyi, düşman bellemenin ve bu düşmanlığı dünya parlamentolarında deklare ettirmenin, Ermeni halkına getirisi ne olabilir ve bunun vatanseverlikle ne ilgisi vardır?
Türkiye ile sınırının kapalı olmasına neden olan gerekçeleri ortadan kaldırmak için ne bir çaba ne de uzlaşı göstermeyen Erivan yönetimi, üstüne üstlük "Katil Türkler" nidalarıyla ülke ülke dolaşarak, Türklerden toprak -tazminat talep ederek ve işgal altındaki Azeri topraklarında sahte bir devlet yaratmaya çalışarak üç ülke arasındaki tansiyonu yüksek tutmaktadır. Ermeni halkını, bu gerilimin aktörü haline getirmek midir vatanseverlik?
Yaklaşık 70 bin Ermeni vatandaşının Türkiye'de kayıt dışı çalıştığı tahmin edilirken, çeşitli kaynaklara göre Türkiye ile Ermenistan arasında dış ticaret hacmi, gerek Erivan'dan İstanbul'a kalkan uçak seferleriyle yapılan bavul ticareti, gerekse İran ve Gürcistan üzerinden yapılan dolaylı bağlantılarla gayrı resmi olarak 50-100 milyon dolar arasında bulunuyor. Türkiye ile ticaretin Gürcistan üzerinden yapılması ve sınırın kapalı olması nedeniyle, Ermenistan'ın her yıl 300-400 Milyon Dolar zarara uğratılmasına neden olmak, vatanseverlik midir?
Yolsuzluk ve suç çetelerinden oluşan Koçaryan iktidarının, Ermenistan'ı üçüncü dünya ülkesine çevirmesi midir vatanseverlik?
Bir taraftan Karabağ sorununun çözümü için defalarca masaya oturup, bir taraftan da Azerbaycan'la savaşsınlar diye Karabağ'da, düzenli ordular kurdurup, silahlandıranlar mı vatanseverdir?
Karabağ'da çözüm olmadan, Türkiye ile sınırlar açılmadan Ermenistan'ın refaha ulaşamayacağı gerçeğine göz yumanlar, gerçek vatanseverler midir?
Bugün Ermenistan'ın dış siyaset ve ekonomi alanlarında yaşadığı tüm sıkıntılar, Koçaryan ve Sarkisyan gibilerin sahip olduğu bu çarpık anlayışın sonucudur. Sınırların açılmasıyla zaten zayıf olan Ermenistan ekonomisinin Türkiye'ye teslim olması riski olduğunu savunan Erivan zihniyeti, Ermenistan'da Türk mallarının ticaretinin yapılmasının yasaklanmasına da uğraşıyor.
Şimdi, Türkiye ve Azerbaycan ile ticari ortaklık kurulması gerektiği fikrine şaşıp kalan bu ikiliye, bir de sormak lazım: Madem ticaret dahil hiçbir ilişki kurmayacaksın, niye 'sınır açılsın' diye diretiyorsun? Bu çarpık fikre hiç mi şaşırmıyorsun?
Tansu PEKER
tansupeker@lactuel.be
