Niet minder dan negen op de tien scholieren spiekt. Zo verwoordt de communicatiedienst van de Artevelde Hogeschool althans de resultaten van een bachelorproef in een persbericht. Hoewel de resultaten in die richting wijzen, is voorzichtigheid geboden bij zulke veralgemeningen, zegt prof Vandebosch (UA).
 
De eindconclusie kwam naar voor in de bachelorproef van Daan Jossels en Stephanie De Glas. Zij studeren beiden voor de bachelor secundair onderwijs' aan de Artevelde Hogeschool.
 
To Spiek or not to Spiek
 
Zo luidt de titel van de bachelorproef die volgens het persbericht enkele merkwaardige resultaten oplevert. Spieken bij de buur blijft de favoriete methode. Fluisteren volgt op de tweede plaats. Deze methodes laten immers geen sporen na.
 
Schriftelijke methodes zoals het spiekbriefje, het handboek op de schoot en op schoolmateriaal schrijven maken het lijstje af. Digitale varianten van spieken worden veel minder frequent toegepast. De populairste spiekvakken blijven nog steeds wiskunde en Frans.
 
Met de resultaten van de bachelorproef op zich is niets mis. De veralgemening naar alle scholieren toe en daarmee ook de beeldvorming over Vlaamse jongeren is wel verkeerd. Dat heeft alles te maken met de methode waarop de informatie is verkregen. Zowel Jossels als zijn promotor Joris Pauwels geven grif toe dat je de resultaten niet zomaar mag veralgemenen.
 
Kritisch
 
Het persbericht, dat ondertussen ook op de website van Klasse staat, stelt dat negen op de tien scholieren spiekt. De vraagstelling luidt echter of je ooit hebt gespiekt. "Het hoge percentage is dan natuurlijk niet zo verwonderlijk," stelt Prof dr. Heidi Vandebosch, sociologe aan de Universiteit Antwerpen. "Een vraag als 'heb je de laatste examenperiode gespiekt' zal een veel lager percentage geven."
 
De verspreiding van de enquête is niet gebeurd op basis van toeval. Andere scholen werden gekozen omwille van het studieniveau. "We hebben getracht de enquêtes zo evenredig mogelijk te verdelen over de verschillende studieniveaus om toch een duidelijk beeld te hebben", stelt Jossels.
 
Om statistisch betrouwbaar te zijn, moet de steekproef op basis van toeval zijn getrokken. Anders is deze niet representatief. "Maar zelfs wetenschappelijke studies zijn zelden volledig representatief. Rapportering is wel mogelijk maar een kritische geest blijft nodig," benadrukt Vandebosch.
 
Spiekbeleid
 
Dat betekent echter niet dat de resultaten waardeloos zijn. Ze wijzen inderdaad in de richting dat scholieren vaak spieken en kunnen voor de nodige opschudding zorgen. Belangrijker is dat scholen serieus gaan nadenken over een 'spiekbeleid': een duidelijk afsprakenkader tussen directie, leerkrachten en leerlingen omtrent de aanpak van fraude bij examens. Dat is waarvoor Jossels en De Glas pleiten in hun bachelorproef.
 
Evaluatie
 
Jossels en De Glas leggen de verantwoordelijkheid voor het spieken ook deels bij de leerkrachten en directie: "Door de huidige vormen van evalueren gaan leerlingen spieken. Bovendien zouden veel leerlingen door faalangst ook geneigd zijn om te spieken. De evaluatie moet meer gericht zijn op het individu."
 
© 2010 – StampMedia – Tom Laurent