Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de yapılan Türk Devlet ve Toplulukları 11'inci Dostluk, Kardeşlik ve İşbirliği Kurultayı çalışmaları Sonuç Bildirisi ile tamamlanırken, Türk Cumhuriyetleri Devlet Başkanları Zirvesi Sekreterliği kurulması istendi ve KKTC'ye yönelik izolasyonların kaldırılması, Ermeni işgali altındaki Yukarı Karabağ ve Irak Türkmenleri konularında Türk devletlerinin desteğinin gerekliliği dile getirildi.

Kurultayın Gülistan Sarayında yapılan son gününde kabul edilen 40 maddelik bildiride, çalışmalar sırasında ele alınan Türk halkları arasındaki birlik ve beraberliğin pekiştirilmesi, bölgesel istikrarın sağlanması ve pekiştirilmesi, Türk halklarının barış ve güvenliğinin sağlanması, dünyaya entegrasyon sürecinin hızlandırılması, ülkeler arası ekonomik, kültürel, ticari ve diğer alanlarda işbirliğinin geliştirilmesi konularının ağırlıklı olarak el alındığı kaydedildi.

Türk Cumhuriyetleri Devlet Başkanları Zirvesi Sekreterliği için ilgili ülkeler kurumlarının gerekli adımlar atması çağrısının yer aldığı bildiride, bu adımın ilişkilerin geliştirilmesine de katkı sağlayacağı kaydedildi.

Ermeni işgali altındaki Yukarı Karabağ ve Ermenilerin Azerilere uyguladığı soykırımla ilgili gerçeklerin açıklanmasında Türk devletlerinin ortak adımlar atması, Azerbaycan'a verilen desteğin artırılması gereği dile getirildi.

KKTC ile ilgili olarak "Kuzey Kıbrıs'ın izolasyondan çıkarılması için tüm Türk devletlerinin güçlerinin birleştirilmesi, Kuzey Kıbrıs'la ekonomik, kültürel, politik ilişkilerin kurulması ve geliştirilmesi, uluslararası teşkilatlar çerçevesinde Kıbrıs Türklerinin haklarının savunulmasına yönelik çalışmalarında Türkiye'ye olan desteğin artırılması gereği" bildiride yer aldı.

Irak Türkmenlerinin haklarının korunmasına yönelik uluslararası kamuoyunu etkilemek için yoğun çalışmalar yapılması çağrısına yer verilen bildiride, bu bağlamda Türk cumhuriyetlerinin gerekli diplomatik ve politik desteği vermesi tavsiye edildi.

Türk cumhuriyetlerinin AB'ye üyelik sürecindeki Türkiye'yi desteklemesi çağrısının da yer aldığı bildiride, diaspora teşkilatları çalışmalarının güçlendirilmesi, Avrasya'da Gürcistan ve Tacikistan'ın da katılımıyla ekonomik ve politik birlik oluşturulması önerileri bulundu.
Ahıska Türklerinin Gürcistan'a geri dönüşleri ve vatandaşlık almaları konusunda desteklenmeleri, Gürcistan'daki Azerilerin bulundukları ülkeye entegrasyonuna destek verilmesi önerilen bildiride, Ermenilerin Azerilere karşı uyguladığı soykırımın Türk devletleri parlamentolarında gündeme getirilmesi ve Ermeni işgali altındaki topraklarını terk eden Azerilerin Avrupa İnsan hakları Mahkemesine başvurmasının teşvik edilmesi istendi.

1915 OLAYLARI
1915 olaylarına da değinilen bildiride, 1915 olaylarıyla ilgili olarak Ermeni iddialarının ifşa edilmesine yönelik Türk devlet ve toplulukları arasında işbirliğinin güçlendirilmesi gereğine vurgu yapıldı.

Bildiride, "(Kurultay katılımcıları) bu olayları 'soykırım' olarak tanıyan ülkeler ve uluslararası teşkilatlarla çalışmaların yoğunlaştırılması, olayların gerçek içeriğiyle ilgili bilgilerin dünya kamuoyuna duyurulması gerektiği kanaatindeler. Bu iddiaların bir bütün olarak Türk dünyasının uluslararası imajına ve uluslararası çıkarlarına karşı olduğu göz önüne alınarak 'soykırım' yalanlarının ifşası Türk devletlerinin dış politikasının öncelikleri sırasına dahil edilmelidir" ifadeleri yer aldı.

ALFABE BİRLİĞİ VE EĞİTİM
Ortak alfabenin oluşturulması, bir "Türk Dünyası Bilimler Akademisi" ile "Türk Dünyası Bilim Kütüphanesi"nin kurulması yönündeki çalışmaların yapılmasının önemine işaret edilen bildiride, ayrıca tarih, edebiyat, din kültürü ve ahlak konularında orta eğitim kurumları için kitap hazırlanması önerisi yer aldı.

Rusya, Ukrayna, Moldova, Makedonya, Bulgaristan, Irak ve Gürcistan gibi ülkelerde bulunan Türk halklarına anadillerinde kitaplar temin edilmesinin Türk devletlerinin manevi borcu olduğu ifade edilen bildiride, Türk cumhuriyetleri arasında yerel yönetimlerin işbirliğinin geliştirilmesi, hukuk sistemlerinin karşılıklı uyumunun sağlanması, turizm konusunda karşılıklı sadeleştirme ve kolaylıklar yapılması, yatırım ve girişimcilik konularında işbirliği yapılması önerileri sıralandı.

İnternet konusuna da değinilen bildiride, bu konuda Türkçe alan adlarının alınması ve bu konuda karşılıklı işbirliği yapılması gerektiği kaydedildi.

EKONOMİ
Hazar havzası enerji kaynaklarının daha verimli şekilde değerlendirilmesi için işbirliğine önem verilmesi istenen bildiride, önemli petrol ve doğal gaz rezervleri olan Türk cumhuriyetleri arasında OPEC benzeri bir ekonomik birlik kurulması önerisi ortaya atıldı.
Türk dünyası yüksek öğretim kurumları için ekonomi ders kitapları hazırlanması ve ülkelerin turizm potansiyellerinin verimli olarak kullanılması gibi tavsiyelere de yer verilen bildiride, Türk iş adamları arasında ilişkilerin geliştirilmesi yönünde çalışmalar yapılması istendi.
Özel girişimciler ve KOBİ benzeri kuruluşlar arasında işbirliğinin öneminin dile getirildiği bildiride, tüm bu süreçte ilgili devlet kurumlarının da gerekli desteği vermesinin yarar sağlayacağı ifade edildi.

GENÇLİK
Türk dünyası gençlik çalışmalarının uluslararası kuruluşların da desteğiyle sürdürülmesi istenirken, karşılıklı olarak ortak kamplar, spor, müzik, folklor etkinlikleri düzenlenmesi önerildi.

Bildiride, gençliğin uyuşturucu ve alkol bağımlılığından korunması ve Dünya Türk Gençler Birliği gibi teşkilatların faaliyet alanının genişletilmesi gibi talepler de dile getirildi.
Sonuç Bildirisi, Kurultay bünyesinde oluşturulan "Uluslararası ilişkiler, medya ve iletişim", Ekonomik, ticari, mali ilişkiler ve turizm", "Eğitim ve öğretim", "Kamu yönetimi ve hukuk", "Dil ve kültür" ve "Gençlik" konularındaki ortak komisyonların bu sabah açıklanan karar ve önerileri doğrultusunda hazırlandı.

Kurultayda ayrıca 1915 olaylarıyla ilgili ortak bildiri yayınlandı.

Kaynak:Ajanslar