Zor bir yıl daha geride kaldı.

2009 bitiyor, 2010'a giriyoruz.

İnsanlık tarihinin hiçbir zaman olmadığı kadar hızlı yazıldığı bir yüzyıldayız.

Yakın geçmiş ile yakın gelecek, şimdiki zamanda sarmaş dolaş.

Türkiye ve dünya için 2008 yılı pek de iyi geçmemişti.

O dönemi anımsayınca, 2010'a yönelik iyimserliğin anahatları belirginleşiyor.

2008 parlak bir yıl değildi

Kötü şeyler yaşanmıştı 2008'de:

- Uluslararası ekonomik sistem neredeyse çöküyordu.

ABD'den başlayan mali sarsıntılar küresel bir depreme dönüşmüştü. Krizin sismik dalgaları kısa sürede tüm ülkelere ulaştı. Bunun sonucunda Washington'dan Paris'e kalkınmış dünya başkentlerinde gerektiğinde piyasalara mali destek veren ve daha iyi düzenlemeye çalışan sosyal demokrat/liberal senteze dayalı politikalar genelleşti. Japonya uzun süren durgunluktan tam çıkıyor, Çin yılların ekonomik büyümesi ve döviz birikimini küresel güce dönüştürme aşamasına yaklaşıyor, Rusya zayıflayan süper güç ko numunu enerji kaynaklarıyla tazelemeye çabalıyorken bozuldu işler.

Uluslararası ticaret ve sermaye hareketleri aniden yavaşlayınca Brezilya, Hindistan, Malezya, Türkiye ve Polonya gibi hızla büyüyen ülkeler de büyük darbe aldılar. Zaten buzdağı da Titanik'e yalnızca bir ucundan çarpmış, geri kalan bölümleri "teğet" geçmişti.

- Uluslararası siyasal sistem çatırdıyordu.

Sekiz yıllık W.Bush dönemi ABD'nin dünyadaki etkisini zayıflatmıştı. Terörle mücadele için 11 Eylül saldırıları ertesinde geniş bir uluslararası destek ile yola çıkan W. Bush yönetimi, 2008 yılını dünya kamuoyunun ayakkabı saldırısı altında tamamlamıştı. Aslında mutlak bir Irak fiyaskosu yoktu ortada. Başarısızlığın esas formülü yüzeysel dünya görüşü, dinsel dogmalar, tek taraflı diplomasi, kısa vadeli ekonomik çıkarcılık ve uluslar arası iletişim zafiyeti etkenlerine dayalıydı. ABD'nin bu durumu tüm dünya siyasal ortamını bulandırmıştı.

Birleşmiş Milletler, Dünya Ticaret Örgütü, küresel iklim değişikliğine karşı Kyoto anlaşması ve enerji piyasaları da bu olumsuzluğun etkisine maruz kalmıştı. Bu ortamda Rusya'nın Gürcistan çatışması da rahat bir hareket alanı buldu. Ayrıca, kalkınmakta olan dünyada ve İslam aleminde, ABD'ye karşı oluşan kamuoyu tepkileri genel bir Batı karşıtlığına dönüşmüştü. Bu ülkelerin dünyaya açık, demokratik ve eğitim seviyesi yüksek toplumlar olmasından kaygı duyan kesimler, W. Bush yönetiminin hatalarından beslendiler.

- Avrupa Birliği için de 2008 verimsizdi.

Bir Birlik ki elli yıldır sürekli genişliyor ve derinleşiyor. Önce altı, şimdi yirmiyedi, yakında otuz küsur ülke. İlk başlarda ortak pazar, ortak tarım politikası, ulaştırma, rekabet vesaire derken, dünya düzeninde kuralları, mevzuatı, ve dış politikalarıyla somut bir ekonomik ve siyasal birlik. Aynı zamanda kendi içinde bir çok ayrıntı, istisna ve çatışmaya dayalı karmaşık bir kurumsal yapı. Lizbon Antlaşması ile AB daha etkin işleyen bir karar sistemine kavuşmak üzereydi. Ne var ki antlaşmayı tüm üye ülkeler onaylamalıydı ve İrlanda'da buna yönelik referandum 'hayır' demişti. AB işte bu hüsranla ekonomik krizi, yeni genişleme dosyalarını, her ülkenin iç siyasetinin AB düzeyinde yansıyan etkilerini, dış ilişkiler dosyalarını 2008 yılında yönetmeye çabalamıştı.

- Türkiye ise özgün kriz üretme rekorunu kırmıştı.

Türk siyasetinin olumsuzluk üretme yeteneği 2008 yılında evrensel bir kabul gördü. Parti kapatma davaları, devlet içi çeteleşme tutuklamaları, basın özgürlüğüne müdahale vakaları, ekonomik yönetim zaafları, muhalefet yalpalamaları, yolsuzluk salgınları, etnik kimlik saplantıları, mahalle baskıları, ... AB ile ilişkilerde ise daha 2008 yılının ilk aylarında ufuk kararmıştı: "Bu yıl AB yılı olacak". Şubat ayının ortasında, içinde bulunulan yıl için gelecek zaman fiil çekimli cümle kurmak bir yönetim zafiyetiydi. Çağdaş demokrasilerde seçmen bu işe çok bozulur. Özel sektörde olsa, böyle zaman aşımına uğramış bir söylem şirketin değerini veya işi kaybettirir.

Dr Bahadir Kaleagasi

TUSIAD
Turkish Industrialists' & Business Association
International Coordinator
Representative to the EU and BUSINESSEUROPE
( The Confederation of European Business )
 
Avenue des Gaulois, 13 1040 BRUSSELS
T: +32 2 7364047    F: +32 2 7363993
kaleagasi@tusiad.org     www.tusiad.org