AB’NİN GÜVENLİ VE SÜRDÜRÜLEBİLİR ENERJİ POLİTİKASI

REPowerEU'ya Genel Bakış

Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin yol açtığı zorluklar ve küresel enerji piyasası bozulmalarına yanıt olarak Avrupa Komisyonu, Rusya'dan fosil yakıt ithalatını aşamalı olarak durdurmayı amaçlayan REPowerEU Planını uygulamaya koydu.

Ab tarafından Mayıs 2022'de başlatılan REPowerEU, AB'nin enerji tasarrufu, enerji kaynaklarını çeşitlendirme, temiz enerji üretme politkası emin adımlarla uygulanmaya devam ediyor.

AB REPowerEU politikası sayesinde AB vatandaşlarını ve işletmelerini enerji sıkıntısından korudu. AB Rusya'nın savaş fonunu zayıflatarak Ukrayna'ya destek oldu, temiz enerjiye geçişi hızlandırdık ve fiyatları istikrara kavuşturdu. Bu sayede Putin'in enerji kaynaklarını silahlandırarak Avrupa'yı bölme girişimi başarısız oldu. AB ülkelerinin enerji politikası alanında ortak çabası devam ediyor ve AB artık her zamankinden daha hazırlıklı ve daha birleşik bir stratejik duruş sergiliyor.

Temel başarılar

Rusya'dan enerji ithalatı
AB yaptırımları nedeniyle Rus kömürünün tüm ithalatı yasaklandı
Halen Rus yapımı basınçlı su reaktörlerini kullanan AB ülkeleri, Rus nükleer yakıtını diğer üreticilerden gelen yakıtla değiştirme konusunda ilerleme kaydetti.
Rus enerjisine bağımlılığın tamamen sona erdirilmesine yönelik yol haritası

2024'te gaz ithalatında yaşanan toparlanmanın ardından, Mayıs ve Haziran 2025'te bağımlılığın tamamen sona erdirilmesine yönelik daha fazla adım atıldı. Bu adımlar, AB'nin temiz enerjiye geçişi ilerledikçe, Rus petrolünün, gazının ve nükleer enerjisinin AB pazarlarından koordineli ve güvenli bir şekilde kademeli olarak kaldırılmasını sağlayacak gözüküyor.

AB’nin Gelecek Dönem Politikası

Gaz- 2027 yılı sonuna kadar Rus boru hattı ve sıvılaştırılmış doğalgaz ithalatının tamamı durdurulmalı
Petrol – Rusya'nın yaptırımlardan kaçınmak için kullandığı 'gölge filosu' (gemiler) ile ilgili olarak harekete geçin ve 2027 yılı sonuna kadar Rusya'dan petrol ithalatını durdurun
Nükleer – Rusya'dan elde edilen uranyum, zenginleştirilmiş uranyum ve diğer nükleer malzemelerin ithalatının kısıtlanması.

AB ülkeleri, enerji politikası bağlamında kendisini Rus doğalgaz ve petrolünün doğrudan ve dolaylı ithalatının kademeli olarak ortadan kaldırılmasına yönelik ayrıntılı önlemler ve kilometre taşlarını içeren ulusal çeşitlendirme planlarını 1 Mart 2026 tarihine kadar Komisyona sunmak zorunda görüyor. Aynı zamanda, AB'nin enerji dönüşümünü hızlandırma ve arz güvenliği ile piyasa istikrarına yönelik riskleri ortadan kaldırmak için enerji kaynaklarını çeşitlendirme çabaları devam edecek gibi görülüyor.

Uygun fiyatlı enerjinin güvence altına alınması

Avrupa'daki enerji fiyatları, koordineli Avrupa müdahalesi ve REPowerEU Planı sayesinde 2022'deki zirvelere kıyasla önemli ölçüde düştü. Avrupa, temiz ve uygun fiyatlı enerji üretmeye ve enerji bağımsızlığını güvence altına almaya yatırım yapıyor.

Rusya'nın Ukrayna'yı tam kapsamlı işgalinin ardından AB, Avrupalıların uygun fiyatlı enerjiye erişimini sağlamak ve herhangi bir enerji arzı kesintisinden kaçınmak için ortak gaz tedariki önerdi. Bu sistem, Avrupalılar olarak gaz ihtiyaçlarının bir kısmını birlikte satın alınması ve kıt kaynaklar için AB ülkelerinin kendi içinde ülkelerin birbiri ile rekabeti gerektirmemesini sağladı.

Nisan 2022'den bu yana yürürlükte olan AB Enerji Platformu Enerji arzının çeşitlendirmede önemli bir rol oynamaktadır. Platform, AB ülkelerinin birbirlerinin tekliflerini aşmasını önlemek için altyapı yatırımlarının ve dış gaz tedarikçileriyle müzakerelerin koordinasyonuna yardımcı olmaktadır. Platform ayrıca, tüm AB tüketicileri için daha iyi koşullar sağlamak amacıyla AB tek pazarının gücünden de yararlanmaktadır.

Gaz talebinin birleştirilmesi

AB Komisyonu, Nisan 2023'te talep toplama ve ortak satın alma mekanizması " AggregateEU" yu başlattı. Bu girişim, AB ve Enerji Topluluğu şirketlerinden gelen gaz talebini bir araya getirerek küresel pazardan gelen rekabetçi arz teklifleriyle eşleştiriyor. Eşleştirme turları çağrısının ardından şirketler, gaz tedarikçileriyle bireysel veya ortak olarak gönüllü olarak satın alma sözleşmeleri imzalayabiliyor.

Bugüne kadar düzenlenen 7 eşleştirme turunda, AB Enerji Platformu, Avrupa şirketlerinden 119 milyar metreküpten fazla gaz talebini bir araya getirdi ve 191 milyar metreküplük kısmı uluslararası tedarikçiler tarafından teklif edildi. En rekabetçi teklifleri arayan AggregateEU, Avrupa talebini karşılamak için yaklaşık 100 milyar metreküplük bir eşleştirme gerçekleştirdi. AggregateEU, orijinal formatında Mart 2025'te sona erdi.

Komisyon şu anda gazların talebinin toplanması ve ortak satın alınması için kalıcı bir gönüllü araç üzerinde çalışıyor; ayrıca hidrojen ve türevleri ile stratejik hammaddeler gibi diğer emtiaların talebinin toplanması için ayrı mekanizmalar üzerinde çalışıyor.

Temiz enerji üretimi

Yenilenebilir enerji iklim, AB'nin enerji bağımsızlığı, tedarik güvenliği, yeşil alan ve yeşil enerji yaratmak gibi konularda çok önemli.

REPowerEU Planı yeşil dönüşümü hızlandırıyor ve yenilenebilir enerjiye büyük yatırım yapılmasını teşvik ediyor.

İki Katından Fazla temiz Enerji Üretildi.

AB enerji politikası çerçevesinde yapılan yatırımlar neticesinde 2019'dan bu yana üretilen güneş ve rüzgâr enerjisi miktarı gazdan elde edilen elektrikten daha fazla olduğu görülüyor.

AB ülkeleri 2022 yılından bu yana üretimi ve kapasitesini artırmayı başardı.  Bu kapasite yaklaşık 338 GW'lık yeni güneş enerjisi, 234 GW rüzgâr enerjisi kapasitesi kurulumuyla rekor seviyeye ulaşıldı.  

Şu anda AB ülkeleri elektriğin %47'sinden fazlasının artık yenilenebilir kaynaklardan elde edilmesini sağlamış durumda.

Temiz enerji geçişinin hızlandırılması

Kasım 2023'te revize edilen Yenilenebilir Enerji Direktifi yürürlüğe girdi. Bu yeni mevzuat, AB'nin toplam enerji tüketiminde yenilenebilir enerji payını artırmayı ve 2030 yılı için bağlayıcı hedefi %42,5'e, hedeflenen oranı ise %45'e çıkarmayı amaçlıyor. Bu, AB'deki mevcut yenilenebilir enerji payını neredeyse iki katına çıkaracak.

AB temiz geçişi desteklemek için kendi endüstrisini beslemede daha iyi hale gelmeyi hedeflemiş durumda. AB bunu başarmak için Şubat 2023'te Avrupa için bir Yeşil Mutabakat Endüstriyel Planı önerdi. Bu planın, AB imalat sanayisinin, Avrupa'nın iddialı iklim hedeflerine ulaşmak için gereken net sıfır emisyon teknolojilerinin ve ürünlerinin üretimini artırmasına yardımcı olması hedeflenmiş durumda.

Planın iki önemli parçası, Mart 2023'te sunulan Kritik Hammaddeler Yasası ve Net Sıfır Sanayi Yasası’dır. Her ikisi de öngörülebilir ve basitleştirilmiş bir düzenleyici ortam yaratarak, yatırımları ve Avrupa ekonomisi için önemli olan projelerin geliştirilmesini teşvik edecek.

Komisyon, 2023 yılı sonunda elektrik şebekelerinin yaygınlaştırılmasını hızlandırmak için bir eylem planı sundu. AB pazarlarının tamamen entegre olmasıyla, modernize edilmiş bir altyapı ağı, vatandaşların ve işletmelerin daha ucuz ve daha temiz enerjiden faydalanmasını sağladı.

Aynı yıl, Enerji Verimliliği Direktifi'ni diğer enerji ve iklim kurallarıyla birlikte revize ettik. Yeni kurallar, "önce enerji verimliliği" ilkesini getiriyor; bu da uygulamada AB ülkelerinin enerji ve enerji dışı sektörlerde aldıkları tüm ilgili politika ve önemli yatırım kararlarında enerji verimliliğini dikkate alması gerektiği anlamına geliyor. Kurallar ayrıca, 2030 yılına kadar sera gazı emisyonlarını 1990 yılına kıyasla en az %55 oranında azaltma iklim hedefimize ulaşmamızı sağlamaya yöneliktir.

Temmuz 2024'te AB elektrik piyasası tasarımı reformu yürürlüğe girdi. Bu reform, AB enerji piyasasının daha dayanıklı hale gelmesine yardımcı oluyor ve enerji faturalarını elektriğin kısa vadeli piyasa fiyatından daha bağımsız hale getirerek vatandaşlara ve şirketlere fayda sağlıyor. Reform ayrıca, enerji sistemine daha fazla yenilenebilir enerji kaynağının entegrasyonunu hızlandırmaya ve piyasa manipülasyonuna karşı korumayı artırmaya yardımcı oluyor.

AB endüstrisinin rekabet gücünü ve dayanıklılığını daha da desteklemeyi amaçlayan geniş kapsamlı bir iş planı olan Temiz Sanayi Anlaşması, 2025 yılı başında ortaya konuldu. Anlaşma, enerji fiyatlarını düşürerek, kaliteli işler yaratarak ve şirketlerin gelişmesi için doğru koşulları sağlayarak AB imalatını canlandırırken aynı zamanda karbonsuzlaştırmayı hızlandıracak.

REPowerEU nasıl finanse ediliyor?

Komisyon, REPowerEU Planı'nı finanse etmek için yaklaşık 300 milyar avro kaynak ayırdı. Kurtarma ve Dayanıklılık Fonu (RRF), bu finansmanın merkezinde yer alıyor.

Değiştirilen RRF Yönetmeliği sayesinde, Üye Devletlere Yenilik Fonu ve Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) ödeneklerinin satışı yoluyla 20 milyar avro değerinde ek REPowerEU hibesi tahsis edildi .

Üye Devletler, REPowerEU planlarını finanse etmek için Brexit Uyum Rezervi'nden (BAR) de transfer talep edebilirler. Rezervden elde edilebilecek toplam tutar 5,4 milyar avrodur.

Sonraki adımlar

Üç yıl sonra AB, REPowerEU Planı'nda ortaya konulan iddialı hedeflerin çoğunu başarıyla karşıladı ve artık yeşil dönüşümü sürdürmeye ve Ukrayna'yı desteklemeye devam ederken Rus fosil yakıtlarından tamamen kurtulma yolunda iyi bir yolda ilerliyor.

AB REPowerEU Planının sürekli olarak uygulanmasına odaklanmaya devam ediyor.

Temel Hedefler;