AB – Türkiye
 
- Avrupa Parlamentosu (AP) 2009 yılı Türkiye Raporu taslağının ilk görüşmesi 2 Aralık tarihinde AP Dış İlişkiler Komisyonu'nda gerçekleştirilecek. Raporu bu yıl da Hollandalı Parlamenter Türkiye Ria Oomen-Ruijten (Hıristiyan Demokrat) kaleme alacak. Oomen Ruijten, Türkiye'nin AB üyeliği reform sürecinde gerçek anlamda bir durgunluk gözlendiğini belirtirken, sunacağı rapor taslağının "Türkiye'yi yansıtan bir ayna" olacağını, artık reformlara hız verilmesi gerektiğini söyledi.
 
- İnsan Hakları Derneği (Human Rights Watch), Türkiye sahillerinden Yunan adalarına geçerek ya da Yunanistan'la Türkiye'nin sınırını çizen Meriç nehri üzerinden AB ülkelerine yeni sığınma başvuruşu yapanlar arasındaki en büyük grup olan Iraklılara kötü muamele edildiğine ilişkin eleştirilerini bir raporda topladı. Raporda Yunanistan'ın kuzey doğusunda bulunan Evros bölgesindeki polislerin sistematik olarak göçmenleri yakaladığı ve yasal zorunluluk olan kayıt altına alma, resim çekme, parmak izi alma ve tıbbi muayeneden geçirme işlemlerini yapmadan günlerce gözaltında tutup, belirli bir sayıya ulaşıldığında bu kişileri gece yarısı zorla Türk tarafına yolladıkları belirtiliyor. Bu şekilde Yunanistan'ın 2002-2007 yılları arasında üçüncü ülke vatandaşı 12 bin göçmeni Türkiye'ye geri yolladığı belirtilen raporda, sınır dışı işlemlerinin bu kişilerin gerçekten sığınmaya ihtiyacı olup olmadığı araştırılmaksızın yapılması eleştiriliyor.
 
Bu göçmenlerin Türkiye'de ne sığınma ne de başka koruma biçimleri arama şansına sahip olmadığı ve sıklıkla dönüş parası buluncaya kadar süresiz gözaltında tutulduklarına işaret edilen raporda Türkiye yalnızca Avrupa'dan gelenleri mülteci kabul etmek ve Yunanistan sınırında yakalanan Iraklıları, tam bir koruma olanağı sağlamadan otobüslere bindirerek Irak'a geri göndermekle eleştiriliyor. Ayrıca Edirne/Tunca kampındaki göçmenlere yönelik muameleler, insanlık dışı ve onur kırıcı olduğu iddia ediliyor.
 
Gözaltı koşullarının aşırı derecede kötü ve hijyen konusunda son derece zayıf olduğu, ne kadar süre gözetim altında kalacakları belirsiz göçmenlere kötü muamele edildiğine ilişkin iddialara yer veriliyor ve bu uygulamalara son verilmesi uyarısında bulunuluyor.
 
AB - Çin
 
- 1 Aralık 2008'de Fransa'nın Lyon kentinde gerçekleştirilecek olan 11. AB-Çin Zirvesi ve buna paralel olarak yapılacak olan 5. AB-Çin İş Zirvesi Çin yönetiminin isteği üzerine iptal edildi. İptal talebi Tibet'in ruhani lideri olan Dalai Lama'nın Aralık ayı içinde Avrupa'da çeşitli ülkelerde üst düzey temaslarda bulunacak olmasından kaynaklanıyor.
 
Lizbon Antlaşması
 
- İrlanda'da değişik partilerden milletvekilleri tarafından Avrupa İşleri Ortak Komitesi'nin desteğiyle oluşturulan meclis alt komitesi, İrlanda parlamentosuna sunduğu raporda Lizbon Antlaşmasını ikinci kez oylamaya götürmeyi önerdi.
 
Parlamentoya sunulan rapor metni, hükümete Antlaşma'yı onaylama ve onaylamama şeklinde iki seçenek sunarken, güçlü bir Avrupa için 27 ülkenin oy birliğine gerek olduğunu vurguluyor. Antlaşma'nın onaylanmasından yana olan rapor, konuya dair ikinci bir halk oylaması yapılmasını gerekli görüyor. İrlanda hükümetinin AB reform Antlaşmasıyla ilgili görüşlerini 11-12 Aralık 2008'de Brüksel'de yapılacak olan zirvede bildirmesi bekleniyor.

AB üyesi 27 ülkeden Lizbon Anlaşması'nı onaylamayan ülkeler arasında geriye Almanya, Polonya, Çek Cumhuriyeti ve İrlanda kaldı. Anlaşmaya yeşil ışık yakan Çek Cumhuriyeti, önümüzdeki haftalarda Anayasa Mahkemesi'nin anlaşmaya ilişkin kararını bekliyor.
 
AB – Mali Yardımlar
 
- Bulgaristan'a Komisyon tarafından ülkenin kurumsal kapasitesinin geliştirmesi amacıyla katılım öncesi programı PHARE kapsamında verilmesi beklenen 500 milyon €'luk fon, İşbirliği ve İnceleme Mekanizması'nın raporunda yer alan yolsuzluk ve organize suçlarla yetersiz mücadele edildiği bulguları üzerine 23 Temmuz 2008'de askıya alınmıştı. Bu tarihten itibaren atılan bazı adımlara rağmen yeterli ilerleme kaydedememesi nedeniyle Komisyon, söz konusu fonun 220 milyon € değerindeki bölümünü durdurdu. Komisyon aynı zamanda PHARE'den sağlanan AB fonlarını yöneten iki hükümet ajansının akreditasyonunu da iptal etti.
 
Bulgaristan'ın fonların yönetimini geliştirmek için bir an önce gerekli adımları atması gerektiği belirtilirken, ülkenin kaybedilen PHARE fonlarından bir daha yararlanamayacağı ifade edildi.
 
Rekabet
 
- AB Komisyonu, Alman enerji şirketi E.ON'un piyasada baskın pozisyon elde ettiği gerekçesiyle 2006 yılında başlattığı soruşturma sürecini kapattı. Rekabet kurallarının ihlal edildiği kararına varan Komisyon, mevcut sorunların giderilmesi için elektrik piyasasını da rekabete açtı.
 
Komisyon, bir süredir rekabet kurallarına uygunluk denetimi altında tuttuğu E.ON'un yüksek iletim bedelleri talep ederek, kendilerine rakip olacak yeni firmaların toptan elektrik piyasasına girişini engellediğini, üretim ve dağıtım sistemlerini elinde tutarak kendi firmalarına haksız avantaj sağladığını ve böylelikle fiyatlarda belirleyici olduğunu belirtti.
 
Suçlamalar karşısında E.ON, elektrik üretim sektörüne 5000 MW düzeyinde enerji kapasitesi, elektrik enerjisi piyasasına ise dengenin sağlanması için en yüksek voltajlı ağını bırakmayı teklif etti. Komisyon E.ON tarafından verilen vaatleri yaptırım olarak uygulama kararı aldı.
 
Komisyon rekabet kurallarında herhangi bir ihlal olmasa bile yaptırımların uygulanmadığını tespit ettiği takdirde, E.ON'u yıllık cirolarının %10'u oranında para cezasına çarptırabileceğini bildirdi.  
 
Tek Pazar
 
- Komisyon, AB yerleşme ve hizmet sağlama özgürlüğü çerçevesinde tepki çeken bazı ulusal yasaların yeniden düzenlenmesine ilişkin açmış olduğu suç dosyasını kapattı. Bu bağlamda, Fransa'da hidroelektrik alımları ve televizyon hizmetleri, Avusturya'da biyolojik tarım, Polonya'da büyük perakende satış merkezleri, Almanya'da yapay sığır üretimi ve İrlanda'da zorunlu prim alımlarına ilişkin yasaların içeriklerinin değiştirildiği belirtildi. Bu yasa değişikliklerinin bazıları:
 
• Fransa'da hidroelektrik santral işletme ruhsatlarının dağıtımına ilişkin, ruhsat süresi yeni bitmiş işletmecilere öncelik tanıyarak haksız rekabete fırsat veren yasa yeniden düzenledi.
 
• Almanya, hayvan yetiştirme yasasını değiştirerek, suni dölleme alanında diğer AB ülkelerinde bulunan kurumların Almanya'da şube açmadan kendi ülkelerinden getirdikleri ürünlerle hizmet sunmasına olanak sağladı.
 
• Avusturya, diğer AB ülkelerinde kayıtlı biyolojik tarım ürünlerini denetlemekle görevli özel kurumların, ülkeye yerleşmeden incelemelerde bulunmalarına olanak veren düzenlemeler yaptı.
 
• Polonya, vatandaşı olmayan kişilerin büyük perakende satış mağazaları kurulum ve işletmesi için izin belgesi bulundurmasını öngören yasayı dolaylı yoldan ayrıma yol açtığı için yeniden düzenledi.
 
• İrlanda'da devlet garantili İngiliz bir yatırım aracı olan, kazanç olarak vergiden muaf ikramiye dağıtan bonoların satın alımını yasaklayan yasa yürürlükten kaldırıldı.
 
Enerji
 
- AB ile Moldavya ve Ukrayna arasında imzalanacak olan Enerji Topluluğu Anlaşması'nın ilk müzakere turu 25-26 Kasım tarihlerinde gerçekleştirildi. Görüşmelerde her iki ülke de Enerji Topluluğu'na katılma konusunda ve ilgili AB müktesebatını iç yasalara uyarlama ve gerekli reformları tamamlama konusunda kararlı ve istekli olduklarını ifade etti. Birinci müzakere turu olan 25-26 Kasım tarihli toplantılarda Moldavya ve Ukrayna Enerji Topluluğu Anlaşması'nın uygulamaya konulmasına ilişkin bir zaman çizelgesi ve değerlendirme raporu sundu. Toplantıda ayrıca enerji sektöründe uyumlaşmayı sağlamak için karşılanması gerekli koşulların neler olduğu görüşüldü.
 
Ukrayna, Moldavya ve Türkiye'nin Enerji Topluluğu Anlaşması'na taraf olma taleplerini bildirmeleri üzerine AB Bakanlar Konseyi 15 Temmuz 2008'de AB Komisyonu'na bu üç ülkeyle müzakereleri yürütme görevi vermişti. Komisyon'un 12 Kasım'da kabul ettiği IP/08/1696 sayılı Enerji Değerlendirme raporuna göre bu üç ülkenin Enerji Topluluğu'na katılımı kendi iç enerji piyasalarında gerekli reformları gerçekleştirme süreçlerini hızlandıracak ve böylece ortak kurallarla işleyen ve genişlemiş bir enerji piyasası AB için de olumlu olacak.
 
Ukrayna ve Moldavya ile müzakerelerin ikinci turu Şubat 2009'da gerçekleştirilecek.
 
Vergi
 
- AB'de 1 Aralık 2008'den itibaren vergi ve vergisiz ithalat (duty free imports) alanında yeni uygulamalar yürürlüğe girecek. Seyahatler sırasında bir yolcunun AB içine bavulunda sokabileceği mal miktarını belirleyen kurallar 1 Aralık tarihinden itibaren değişecek. Yeni kurallara göre:

• Parasal sınırlama, hava ve denizyolcuları için mevcut tutar olan 175 €'dan 430 €'ya; karayolu ve iç sularda yolculuk yapan yolcular için ise 300 €'ya çıkarılıyor.

• Parfüm, çay ve kahve için belirlenmiş olan miktar limitleri ortadan kaldırılıyor. Bu ürünler için geçerli sınır, nakit sınırı içinde yer alacak.

• Şaraplar için 2 l. olarak belirlenen sınır 4 l.'ye çıkarılıyor.

• AB içine sokulan bira miktarı 16 l. olarak sınırlandırılıyor.

• Üye ülkelere tütün ve tütün ürünleri için miktar sınırlandırma yetkisi veriliyor.
 
Daha önce yürürlükte olan kuralların büyük bir bölümü 1969 yılında belirlendiği için günümüz koşullarını karşılamadığı belirtilerek yapılan değişiklikler AB katma değer vergisinin geçerli olmadığı Kanarya Adaları, Manş Adaları ve Fransa'nın deniz ötesi topraklarından gelen yolcular için de geçerli olacak. İ
 
Kimyasallar
 
- AB üyesi ülkeler, kimyasal madde ve karışımların sınıflandırma, etiketleme ve ambalajlama kurallarına ilişkin AB yasalarını uyumlu hale getirerek Birleşmiş Milletler Küresel Uyum Sistemi'ne (GHS) uygun hale getirmeye hazırlanıyor. Kimyasalların arz ettiği tehlikelerin sınıflandırma kriterlerinin dünya çapında aynı olması, hem insan ve çevre sağlığının daha etkili korunmasına, hem de ticaretin kolaylaşmasına imkan verecek.
 
REACH programını tamamlayıcı bir önlem olarak AB Komisyonu tarafından memnuniyetle karşılanan karara göre, şirketler tehlikeli kimyasalları piyasaya sürmeden önce uygun bir şekilde sınıflandırma, etiketleme ve ambalajlama ile yükümlü hale gelecekler.
 
İlaç Sektörü
 
- AB Komisyonu, ilaç piyasasındaki büyük şirketlerin "jenerik ilaç" olarak bilinen, orijinal ilaçlarla aynı etken maddeyi taşıyan eşdeğer ilaçların piyasaya girişini ertelemeye ya da engellemeye yönelik girişimlerde bulunduğunu ortaya koyan bir rapor yayınladı. Rapor büyük şirketlerin bu girişimlerinin hastalar ve vergi mükellefleri üzerine ek yük getirdiğini ortaya koyuyor.
Komisyon, raporda yer alan bulguları sektördeki şirketler, sivil toplum kuruluşları ve tüketici birlikleri gibi çıkar sahipleriyle paylaşarak görüş alışverişinde bulunup bir sonuca ulaşmayı planlıyor. Komisyon ayrıca rekabet kurallarına uymadığı konusunda bulgulara ulaştığı şirketler hakkında da soruşturma başlatmayı hedefliyor.
 
Rapor yeni ilaç geliştiren ve piyasaya süren şirketlerin bu ilaçlara eşdeğer ilaçları üretip daha düşük fiyatla piyasaya sürecek olan firmaları çeşitli yöntemlerle engellediğine işaret ediyor. Bunu ortaya koymak için Komisyon, 17 üye ülkede 2000-2007 arasında şirketlerin münhasır haklarını yitirmiş olduğu bazı ilaçları dikkate alarak bir değerlendirme yaptı ve eşdeğer ilaçların zaman yitirmeksizin piyasaya sürümü sonucunda yaklaşık 3 milyar € tutarında tasarruf elde edildiğini belirledi. Ayrıca eşdeğer ilaçların piyasaya sürümünden yaklaşık bir yıl sonra orijinal ilaçların fiyatının ortalama %20 kadar düştüğü de raporda yer alan bilgiler arasında.
 
Bilgi Toplumu
 
- Çin/Şangay'da bulunan Fundan Üniversitesi öğretim üyesi Profesör Dai Bingran, Avrupa'nın bütünleşmesi çalışmaları dolayısıyla 2008 Jean Monnet Kürsüsü ödülüne layık görüldü. Tören, Avrupa Parlamentosu'nda düzenlenen "Değişen dünyada Avrupa başarıları" konulu Jean Monnet/ECSA-Dünya Konferansı sırasında, Avrupa Komisyonu başkanı José Manuel Barroso katılımıyla yapıldı. 24 Kasım'da düzenlenen konferansın ana teması AB'nin rolünün özellikle yenilikçilik ve uluslararası rekabet alanlarında kuvvetlendirmesi oldu. Konferansta ayrıca Avrupa sosyal gündemi, AB vatandaşlığı, göç ve kültürler arası diyalog, AB'nin Milenyum Kalkınma Hedefleri'ne katılımı gibi konular tartışıldı.
 
Fundan Üniversitesinde bulunan Jean Monnet Merkezi'nde çalışmalar yürütmekte olan Profesör Dai Bingran, aynı zamanda AB antlaşmalarını ilk defa Çince'ye çeviren kişi olmakla tanınıyor.

Jean Monnet Programı, beş kıtadan, 61 ülkeden yüksek başarılara sahip deneyimli profesörleri birleştiren bir ağ niteliği taşıyor.
 
İşgücünün Serbest Dolaşımı
 
- Hollanda Parlamentosu Rumen ve Bulgar işgücünün Hollanda istihdam piyasasına girmesi için belirlediği süreyi uzatma kararı aldı. Hollanda Parlamentosu Hıristiyan Demokrat Parti ve Sosyal Demokrat İşçi Partisi olmak üzere muhalefet partilerinin de desteğiyle, Romanya ve Bulgaristan vatandaşlarının çalışma izni olmaksızın 1 Ocak 2009'dan itibaren Hollanda'da yerleşme ve çalışabilmelerine olanak sağlayan kararı değiştirerek, bu tarihi 1 Ocak 2012 olarak yeniden belirledi. Böylece Hollanda, ekonomik kriz ortamına atıfta bulunarak, AB'nin verdiği yeni üye ülkelerden gelecek işgücünün serbest dolaşımına üç yıl daha engel koyma yetkisini sonuna kadar kullanma kararı almış oldu.  
*
BRÜKSEL'DE GELECEK AY

AB Kurumları

• 4-5 Aralık, Çevre Bakanları Konseyi
• 8 Aralık, Ulaştırma, Telekomünikasyon ve Enerji Bakanları Konseyi
• 8-9 Aralık, Genel İşler ve Dış İlişkiler Konseyi
• 11-12 Aralık, AB Liderler Zirvesi
• 17-19 Aralık, Tarım ve Balıkçılık Konseyi
• 22 Aralık, AB – Brezilya Zirvesi
 
Konferanslar-Seminerler

• 11 Aralık, "Executive compensation in the aftermath of the crisis",
www.ceps.be 
• 11 Aralık, "Better regulations in the EU",
www.ceps.be 
• 18 Aralık, "On the road to Copenhagen: the outlook for climate policy", Friends of Europe, www.friendsofeurope.org 
  
HAZIRLAYANLAR :
Dilek İştar Ateş – Suna Orçun
bxloffice@tusiad.org
www.tusiad.org