Slovenya, AB Dönem Başkanlığı'nı AB Konseyi'nin 6 aylık dönüşümlü Başkanlık takvimi1 çerçevesinde 1 Ocak 2008 tarihinde Portekiz'den devraldı. 30 Haziran 2008'e kadar sürecek olan Slovenya Dönem Başkanlığı, Slovenya'nın yeni üye ülkeler ve eski komünist ülkeler arasında AB Dönem Başkanlığı'nı üstlenecek ilk ülke olması açısından ayrı bir önem taşıyor.
Slovenya'nın Başkanlık dönemi süresince öncelik vereceği konuları içeren AB Dönem Başkanlığı programında daha uyumlu ve daha etkin AB politikaları oluşturmak amacıyla ilk defa üç ülkenin (Almanya-Portekiz-Slovenya) biraraya gelerek hazırladığı 21 Aralık 2006 tarih ve 17079/06 sayılı 18 Aylık Çalışma Programı2 kapsamındaki konular yer alıyor.
Program çerçevesinde Lizbon Antlaşması'nın 2009 yılında uygulamaya konulması, Kosova'nın statüsü, enerji ve iklim değişikliği, Batı Balkan ülkelerinin AB'ye üyelik süreci ve kültürler arası diyalog konuları gündem maddeleri arasında ilk sıralara yerleştirildi. Ayrıca Dönem Başkanlığı boyunca 2008 yılının AB Kültürler arası Diyalog Yılı olması dolayısıyla özellikle gençler ve sanatçılar arasında AB çapında yatay bir diyalog sağlanması için çeşitli faaliyetler gerçekleştirilecek.
Başkanlık önceliklerini Başkanlık takviminde kendisini takip edecek olan Fransa ve Çek Cumhuriyeti ile de eşgüdüm halinde hazırlayan Slovenya Dönem Başkanlığı'nın toplam 57 milyon Euro'ya mal olacağı öngörülüyor.
"Avrupa İçin Sinerji" adını taşıyan yirmi sayfalık Slovenya Dönem Başkanlığı programında yer alan konular başlıklar altında aşağıdadır.
1 Dönüşümlü başkanlık takvimi : Almanya, Portekiz : 2007 ; Slovenya, Fransa : 2008 ; Çek Cumhuriyeti, İsveç : 2009 ; İspanya, Belçika : 2010 ; Macaristan, Polonya : 2011 ; Danimarka, Kıbrıs : 2012 ; İrlanda, Litvanya : 2013 ; Yunanistan, İtalya : 2014.
2 http://evropa.gov.si/en/presidency-2008/trioenglish.pdf
AB'NİN GELECEĞİ
- Lizbon Antlaşması
Slovenya Dönem Başkanlığı 14 Aralık'ta imzalanan Lizbon Antlaşması'nın 2008 yılı içerisinde tüm üye ülkeler tarafından onaylanmasını umut ediyor. Bu doğrultuda Dönem Başkanlığı'nı 2008'in ikinci yarısında üstlenecek olan Fransa ile işbirliği içinde çalışacak olan Slovenya'nın diğer ülkelere yönelik iyi bir örnek oluşturmak amacıyla antlaşmayı AB Başkanlığı'nın ilk günlerinde onaylaması bekleniyor.
- Genişleme ve Batı Balkanlar
Slovenya, Dönem Başkanlığı boyunca Hırvatistan ve Türkiye ile yürütülen katılım müzakerelerinin her bir ülkenin AB üyelik kriterlerini yerine getirmede kaydettiği ilerlemeye bağlı olarak devam edeceğini belirtti. Gelecek genişlemelere güçlü bir şekilde destek verdiğini ifade eden Slovenya, 2008 yılında Katılım Ortaklığı Anlaşmaları'nın gözden geçirileceğini ve Nisan ve Haziran aylarında AB katılım konferansları düzenleneceğini duyurdu.
Batı Balkan ülkelerinin AB perspektifi Slovenya Dönem Başkanlığı'nın öncelikleri arasında ilk sıralarda yer alıyor. İstikrar ve Ortaklık sürecinin bölgede istikrarın artırılması ve reformların teşvik edilmesi için etkili ve stratejik bir araç olduğunu ifade eden Slovenya, özellikle Sırbistan ve Bosna-Hersek gibi ülkelerin de İstikrar ve Ortaklık Anlaşması'nı imzalamaya hazır hale getirilerek bu sürecin sonuçlandırılmasını hedefliyor. 2008 yılında ayrıca 2003 Selanik gündeminin gözden geçirilmesi ve çeşitli alanlarda bölgesel işbirliğinin güçlendirilmesi gündemde yer alıyor.
Kosova'nın statüsü konusunu Dönem Başkanlığı süresince kendisini bekleyen en zorlu konulardan biri olarak nitelendiren Slovenya, Kosova'daki durumun güvenlik, yasa ve düzen, etnik azınlıkların statüsü ve Batı Balkanların istikrarı gibi konularda Birliğin alacağı pozisyonu belirgin şekilde etkilediğini ifade etti. 2008 yılında, AB ve uluslararası toplumu, Kosova'nın nihai statüsü de dahil olmak üzere, Kosova konusunun çözümlenmesindeki rollerini güçlendirmesi gerektiğini ifade eden Slovenya'nın bir zamanlar eski Yugoslavya'nın bir parçası olması nedeniyle, Sırbistan ile Kosovalı Arnavutlar arasında arabuluculuk yapabileceği belirtiliyor. 2008 yılında Kosova Bağışçılar Konferansı hazırlıklarına odaklanılacak ve Kosova'nın İstikrar ve Ortaklık sürecinde ilerleme kaydetmesini desteklenecek.
- Schengen alanının genişlemesi ve gelecekte AB dış sınırının yönetimi
Slovenya Dönem Başkanlığı 31 Aralık 2007'de 9 yeni üye ülkenin Schengen bölgesine dahil olmalarını takiben Mart 2008'de havaalanlarında sınır kontrollerinin kaldırılması konusunda çalışacak ve Schengen alanının genişlemesinin sağladığı faydaların AB vatandaşlarına anlatılması konusunda çaba gösterecek. Ayrıca AB sınırlarını yeniden çizen son genişlemenin yarattığı fırsattan yararlanılarak AB İçişleri Bakanları'nın katılacağı bir toplantı düzenlenerek AB dış sınırlarının yönetimi konusu değerlendirilecek.
- Euro alanı
Dönem Başkanlığı 2008 yılında G.Kıbrıs ve Malta'nın da Avrupa ortak para birimine geçmesini takiben Euro'ya geçiş hazırlıklarında diğer üye ülkeleri de destekleyecek.
- AB politikalarının değerlendirilmesi
Lizbon Antlaşması ile kurumsal çerçeveye ilişkin bir uzlaşmaya varılmasının ardından, ortak politikalar ve bütçe alanında Ortak Tarım Politikası'na ilişkin bir 'Sağlık Taraması' ile son reformun sonuçları değerlendirilecek ve mevcut araçların isleyişinin iyileştirilmesine yönelik değişiklikler önerilecek. Başkanlık ayrıca 4. Uyum Forumu sonuçları temelinde AB uyum politikasının geleceğine ilişkin tartışmalara önderlik edecek.
LİZBON STRATEJİSİ: KÜRESELLEŞME ÇAĞINDA AVRUPA'NIN ROLÜNÜN GÜÇLENDİRİLMESİ
- Yeni Lizbon Stratejisi döneminin başlatılması
2005 yılında yenilenen ve 2008 yılında yeni üç yıllık dönemi başlayan Lizbon Stratejisi Slovenya Dönem Başkanlığı'nın da önceliklerden biri olacak. Slovenya bir taraftan program çerçevesi, bütünleştirilmiş yol gösterici ilkeler ve Topluluk Lizbon Programı'nın istikrarı ve güvenirliği, diğer taraftan yeni tehditler ve programdaki noksan noktalara cevap verilmesi gereksinimi arasında bir denge oturtulmaya çalışılacağını duyurdu. Bu bağlamda politikalarda önemli bir değişikliğe gidilmesi planlanmasa da Ar-Ge, KOBİlerin desteklenmesi ve esnek istihdam piyasaları yaratılması konularına daha çok kaynak ayrılacak. Dönem Başkanlığı, 2006 Bahar Zirvesi'nde belirlenen dört öncelik alanı çerçevesinde çalışmaya devam edecek:
Yenilikçi, yaratıcı, bilgi tabanlı bir toplum yaratılması
�� Ar-Ge çalışmalarına daha çok ve daha nitelikli yatırım yapılarak yenilikçilik ve yaratıcılığın artırılması
�� Avrupa Araştırma Alanı, Avrupa Teknoloji Enstitüsü, Ortak Teknoloji Girişimleri gibi araçlarla araştırma alanında sinerjiler yaratılması
�� Araştırma-eğitim-yenilikçilik üçlüsünün tamamlanması açısından eğitim, mesleki eğitim ve hayat boyu öğrenimin güçlendirilmesi
�� GALILEO projesinin başarılı bir biçimde uygulanması
�� AB ve üye ülkeler düzeyinde araştırma programları için ayrılan mali kaynaklar arasında daha iyi bir eşgüdüm sağlanarak KOBİlerin de rahatça erişebileceği rekabetçi bir araştırma altyapısı yaratılması
Rekabetçi ve dinamik bir iş ortamı için gerekli koşulların oluşturulması
�� KOBİlerin mali kaynaklara ve araştırma faaliyetleri için gerekli altyapılara ulaşımının desteklenmesi
�� Enerji verimliliği ve düşük karbonlu üretimde gelişme sağlanması ve sürdürülebilir bir sanayi politikası ve eko-yenilikçilik politikası geliştirilmesi
�� İç Pazar'ın bütünleştirilmesine devam edilmesi (elektronik iletişim, mali hizmetler, posta hizmetleri, Topluluk Patenti, vergi...)
�� Mali piyasaların istikrarının güçlendirilmesi
�� Tüketicilerin korunması ve tüketici kredileri alanında önlemler alınması
�� Daha iyi yönetişim ajandası çerçevesinde yürütülen çalışmaları değerlendirmek amacıyla bir tartışma ortamı yaratılması
�� Bilgi ve iletişim teknolojilerinin geliştirilmesi
�� Kamu kaynaklarının verimli kullanılmasına yönelik önlemler alınması
İnsan sermayesinin geliştirilmesi ve istihdam piyasasına daha fazla katılımın sağlanması için demografik zorlukların giderilmesi
�� Güvenceli esnekliğe (flexicurity) dayalı bir istihdam piyasası geliştirilmesi için oluşturulan ortak prensipler çerçevesinde ulusal politikalar belirlenmesi
�� Yoksulluk, dışlanma gibi sosyal sorunlara yönelik önlemler alınması
�� AB Komisyonu'nun Demografik Değişim Bildirgesi çerçevesinde ortaya koyduğu demografik zorlukların çözümüne yönelik önceliklerin oluşturulması
�� Fırsat eşitliği alanında kadınlar ve engellere yönelik ayrımcılıkla mücadeleye destek verilmesi
�� Genç nüfusun istihdam piyasasına katılması için somut öneriler oluşturulması
Enerji ve çevre alanındaki zorluklarla başa çıkılması
�� 2007 Bahar Zirvesi'nde belirlenen yeni bütünleştirilmiş iklim ve enerji politikası çerçevesinde emisyon ticaret sistemi, yenilenebilir enerji kaynakları ve sera etkisi yaratan gaz emisyonlarının azaltılması alanlarında bir iklim-enerji paketi üzerinde anlaşma sağlanması
�� Güvenli, sürdürülebilir ve rekabet gücü yüksek bir enerji kaynağı sağlanması için gaz ve elektik piyasalarının serbestleştirilmesine devam edilmesi ve Avrupa Stratejik Enerji Teknolojisi Planı'nın geliştirilmesi
�� Kyoto rejimi sonrasına ilişkin müzakerelerde ilerleme sağlanması
�� 2008 Bahar Zirvesi'nde tanıtılacak olan "İklim değişikliğinin uluslararası güvenlik üzerindeki etkileri" raporu çerçevesinde somut önlemler belirlenmesi
- Enerji ve iklim değişikliği
Slovenya Dönem Başkanlığı, Yenilenmiş Lizbon Stratejisi'nin de bir parçası olan enerji ve iklim değişikliği konularını ana öncelikleri arasında ilk sıralara yerleştirdi ve enerji kaynaklarının çeşitliliğinin artırılması, arz güvenliğinin sağlanması alanlarında diğer bölge ve ülkelerle diyaloğun geliştirilmesini amaçladığını duyurdu.
Dönem Başkanlığı, Birleşmiş Milletler çerçevesinde 2007 Aralık ayında düzenlenen Bali Konferansı'nı takiben, Fransa Dönem Başkanlığı ile yakın işbirliği içerisinde çalışılarak AB ortak müzakere pozisyonlarının belirlenmesi için gereken tüm adımların atılacağını ve Aralık 2008'de yapılacak olan Taraflar Konferansı'nda Kyoto sonrası rejime ilişkin müzakerelerde ilerleme kaydedilmesine çalışılacağını belirtti. Bu çerçevede AB Komisyonu'nun Ocak ayında kapsamlı bir enerji ve iklim değişikliği politikası oluşturulması konusundaki önerilerini sunması ve bu öneriler çerçevesinde 2020 yılına kadar karbon emisyonlarını %20 düşürme hedefine nasıl varılacağı konusunda kararlar alınması bekleniyor.
Slovenya Mart ayında yapılacak AB Konseyi'nin bu konuda güçlü bir siyasi mesaj vermesini ve uygulama konusunda bir zaman çizelgesi oluşturulmasını öngörüyor. Bu çerçevede belirlenecek yeni öneriler konusunda en geç 2009 yılında bir anlaşmaya varılması bekleniyor.
- Diğer önemli ekonomik ve sosyal kalkınma alanları
Sağlık alanında geliştirilmiş işbirliği
Slovenya Başkanlık süresi boyunca sağlık hizmetlerine erişimin iyileştirilmesi, kanserle mücadele ve sınır ötesi sağlık hizmetlerine ilişkin tartışmalarda ilerleme kaydedilmesi konularına özel önem verileceğini duyurdu.
Biyoçeşitliliğin küresel düzeyde korunması
Slovenya Dönem Başkanlığı, Mayıs 2008'de Bonn'da gerçekleştirilecek Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi Taraflar Konferansı'nda AB'yi temsil ederek bu konuda uluslararası düzeyde ilerleme sağlanması gerektiğini savunacak.
Bölgesel uyum ve şehir politikası
Slovenya, AB'de bölgesel kalkınmanın iki temel unsuru olan bölgesel uyum ve şehir politikası alanlarında daha önceki dönem başkanlıklarının çalışmalarını geliştireceğini duyurdu.
Tarım ve balıkçılık
Slovenya, 2003 yılında başlatılan Ortak Tarım Politikası reformunun son aşamasını oluşturan Şarapçılık Ortak Piyasa Düzeni'nin reformu, gıda güvenliğine ilişkin olarak güvenlik seviyelerinin yukarı çekilmesi ve Ortak Balıkçılık Politikası çerçevesinde, özellikle yasadışı, raporlanmamış ve düzenlenmemiş balıkçılığı önleme konusunda ilerleme kaydedilmesine çalışılacağını açıkladı.
Ulaştırma
Ulaştırma alanında Slovenya Dönem Başkanlığı sırasında kara ve demiryolu taşımacılığının yanı sıra deniz taşımacılığı güvenliğine ilişkin önerilerin ve Trans-Avrupa Ağlarının geliştirilmesi üzerinde çalışılacak.
ÖZGÜRLÜK, GÜVENLİK VE ADALET ALANININ GÜÇLENDİRİLMESİ
- Schengen Alanı'nın güçlendirilmesi
31 Aralık 2007'de 9 yeni üye ülkenin Schengen bölgesine dahil olmalarını takiben sınırlardaki uygulama çalışmaları Slovenya Başkanlığı süresince de devam edecek. Havaalanlarındaki sınır kontrolleri 2008 Mart ayında kaldırılacak. Ayrıca One4all Schengen Bilgi Sistemi (SIS) ve SIS II sisteminin tamamen kullanıma hazır hale getirilmesi ve İsviçre'nin Schengen alanına katılımının değerlendirilmesi planlanıyor.
- Ortak sığınma ve göç politikası oluşturulması
Slovenya Dönem Başkanlığı, göçe karşı küresel bir yaklaşım oluşturulmasına ilişkin çalışmalara devem edecek ve özellikle yasadışı göçle mücadele ve yasal göç alanlarında ilerleme kaydedilmesine çalışacak. Bu alandaki diğer öncelikler arasında Ortak bir Avrupa Sığınma Sistemi geliştirilmesi ve Vize Kodu'nun kabul edilmesine yönelik adımların atılması yer alıyor.
- Polis işbirliği ve bilgi değişiminin geliştirilmesi
Bu alanda yasa uygulayıcılar arasında etkili bir bilgi değişim sisteminin kurulmasına ilişkin çalışmalar, Prüm Antlaşması hükümlerinin AB hukukuna dahil edilmesi, Europol'ün güçlendirilmesi gibi konulara odaklanacak olan Slovenya, sınır ötesi suçlar ve terörizm ile mücadelede sınır ötesi işbirliğinin geliştirilmesine özel önem verileceğini duyurdu.
- Uluslararası terörizmle mücadele
Slovenya Dönem Başkanlığı, uluslararası terörizmle mücadelenin sürdürülmesi kapsamında terörizmle küresel düzeyde mücadeleye, finansman kaynaklarının kesilmesine, radikalleşmenin önlenmesine ve patlayıcı maddelerin denetimine odaklanılacağını açıkladı.
- Adalet ve İçişleri'nin dış boyutu
Slovenya, Adalet ve İçişleri'nin Dış Boyutuna İlişkin Strateji'nin bütünüyle uygulanması için önceki Dönem Başkanlıklarının çalışmalarını sürdürecek ve organize suçlarla mücadelede AB'deki iyi uygulamaların paylaşılarak Batı Balkanlar ile diyalogun geliştirilmesine öncelik tanıyacak.
- Adalet ve hukuki kesinliğe daha iyi erişim sağlanması
Slovenya Dönem Başkanlığı sivil ve ekonomik konularda ulusal yargı makamları arasındaki işbirliğinin geliştirilmesine ve basitleştirilmesi amacıyla E-Adalet alanındaki çalışmaları sürdürecek. Slovenya ayrıca aile hukuku alanına özel önem verileceğini açıkladı.
- Cezai konularda karşılıklı güven ve daha yakın işbirliği
Slovenya, sanığın gıyabında verilen hükümlere ilişkin bir çerçeve karar oluşturulması için bir öneri hazırlayarak yargı işbirliği için mevcut araçların iyileştirilmesi ve Eurojust'ın etkili işleyişi için yasal çerçevenin iyileştirilmesi gibi önlemlerle üye ülkeler arasındaki cezai işbirliğini artırmayı amaçlıyor.
GÜVENLİK, KALKINMA VE EKONOMİK İLİŞKİLER ALANINDA AB'NİN RÖLÜNÜN GÜÇLENDİRİLMESİ
- Komşu ülkeler
Slovenya bütünleştirilmiş bir Avrupa Komşu Ülkeler Politikası çerçevesinde AB çevresindeki istikrar ve refah alanının güçlendirilmesi ve partner ülkelere yönelik münferit yaklaşımlar geliştirilmesi çalışmalarına devam edeceğini ifade etti. Başkanlık özellikle ekonomik bütünleşme, geliştirilmiş hareketlilik ve sivil toplumla diyalogun geliştirilmesine odaklanacak. Ukrayna'da Dışişleri Bakanları düzeyinde yapılacak olan Karadeniz Sinerjisi toplantısının temel konusunu oluşturan Karadeniz Sinerjisi'nin uygulanmasına devam edilmesi de gündemdeki önemli konulardan biri olacak. Dönem Başkanlığı Barselona sürecine ilişkin olarak kültürler arası diyaloğa özel önem verileceğini ve Piran'da bir Avrupa-Akdeniz Üniversitesi kurulması girişiminde bulunulacağını duyurdu.
- Orta Asya
Orta Asya için AB Stratejisi'nin uygulanmasına yönelik olarak her bir Orta Asya ülkesi için birer ulusal program hazırlanmaktadır. Slovenya bu alanda özellikle bölgesel işbirliği konusuna odaklanacağını ve 2008 Haziran ayında Strateji'nin uygulanmasının ilk yılını ele alan bir raporu tartışmaya sunacağını duyurdu.
- Stratejik ortaklarla ve bölgelerle diyalog
Slovenya Dönem Başkanlığı süresince AB'nin üçüncü ülkelerle kuracağı siyasi diyaloga ilişkin temel etkinlik 5. AB ve Latin Amerika Ülkeleri Zirvesi olacak. Zirvede yoksulluk, eşitsizlik ve sosyal içerme ile çevre, iklim değişikliği ve enerji gibi sürdürülebilir kalkınma konuları ele alınacak. Slovenya, ayrıca, Rusya ve Japonya ile yapılacak zirvelerde AB Konseyi'ni temsil edecek.
- Bölgesel zorluklar
Slovenya Dönem Başkanlığı Ortadoğu, İran, Irak, Asya ve Afrika'daki siyasi ve güvenlikle ilgili sorunların çözülmesi konusunda ilerleme kaydetmeye çalışacak. Lizbon'da gerçeklesen AB-Afrika Zirvesi'nde belirlenen Ortak AB-Afrika Stratejisi ve Eylem Planı'nı uygulamaya sokulacak.
- Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası'nın güçlendirilmesi
Slovenya Dönem Başkanlığı, Avrupa Güvenlik ve Adalet Politikası ile Avrupa Güvenlik Stratejisi'nin geliştirilmesine yönelik olarak AB'nin askeri ve sivil kapasitesinin güçlendirilmesi ve kriz yönetimi operasyonlarının etkili ve tutarlı şekilde yönetilmesi konularına ağırlık verecek.
- Kalkınma alanında uluslararası işbirliği
Slovenya Dönem Başkanlığı, Bin Yıl Kalkınma Hedefleri'ne ulaşılmasına yönelik faaliyetler çerçevesinde kalkınma ile kalkınma yardımının etkinliği konularında iki önemli konferansa ev sahipliği yapacak ve kalkınma alanında işbirliğinde eşgüdüm ve görev paylaşımı konularını tartışmaya açacaktır. Ayrıca AB ülkelerinin Gana'da yapılacak olan BM Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) 12. Bakanlar toplantısına katılımı konusunda eşgüdüm sağlayacak. Bu alandaki faaliyetler, özellikle silahlı çatışmalardan etkilenen kadın ve çocuklara yardım edilmesine odaklanacak.
- Ortak Ticaret Politikası
Slovenya üçüncü ülke ve bölgelerle daha derin ticari ortaklıklar kurarak, Doha Kalkınma Gündemi çerçevesinde dengeli ve küresel bir anlaşma sağlanmasına çaba göstererek ve uluslararası kurallar ile standartlara saygı gösteren açık ve serbest bir ticaret politikası oluşturulmasına destek olarak AB'nin küresel rolünün güçlendirileceğini ifade etti.
Ender Mersin, TS/BXL/ 08-01, 7 Ocak 2008
