Binfikir Tiyatro Okulu öğrencilerinden oluşan Binfikir Oyuncuları, Brüksel'de, 27 Mart Dünya Tiyatrolar Günü'nü kutlandı.
Kutlama programında Yönetmen Cüneyt Tamoğulları'nın yeni yorumuyla ilk kez seyirci ile buluşan "Saint Nicolas, Nasrettin Hoca ve Gülmeyen Kız" adlı müzikli danslı çocuk oyunu dışında tiyatro ile ilgili konuşmalar, Binfikir Oyuncuları'nın yazıp oynadığı skeçlerden örnekler ve Sibel Dinçer yönetimindeki Gavur Gelinler Grubu'nun kısa bir dinletisi yer aldı. Halk Ozanı Fakı Edeer ise etkinlik kapsamında sanatseverlere Emirdağ yöresi köy seyirlik oyunlarını anlattı.
Proğrama Brüksel Hükümeti Tarihi Anıtlar, Temizlik, spor ve İmardan Sorumlu Devlet Bakanı Emir KIR, Muavin Konsolos Ali İhsan İZBUL,Schaerbek Belediye Başkanı ve aynı zamanda Devlet Bakanı olan Türk dostu Bernard CLERFAYT, Brüksel Hükümeti Eşit Haklardan Sorumlu Devlet Bakanı Bruno De Lille (Groen!, Brüksel Milletvekili Mahinur Özdemir; Schaerbek Belediye Başkan Yardımcısı Sait KÖSE,Schaerbek Belediye Meclis Üyesi Sadık KÖKSAL ve Gent Milletvekili Veli Yüksel Emirdağ Karacalar Köyü Muhtarı Nurettin ŞAHBAZ ile çok sayıda sivil toplum örgüt temsilcileri ve kalabalık bir halk topluluğu katıldı.
[ZpicL:15107]FAKI EDEER ile EMİRDAĞ YÖRESİ KÖY SEYİRLİK OYUNLARI MÜLAKATI
Aşık Yoksul DERVİŞ in Tavsiyeleri ile Dokuz Eylül Üniversitesi, araştırmalarıyla Antoloji kitaplarına ismi geçmiş;SAZIN ve SÖZÜN SULTANLARI adlı kitapta ondan fazla derlemesine yer verilmiş,ayrıca bir çok öğrenci yetiştirmiş,yetiştirdiği ögrenciler TRT de sen Türkülerini söyle programında ikincilik ve üçüncülik ödüllerine layık görülmüştür.Belçikada ki neredeyse ozanlarımızın tek temsilcisi olan bu degerli ozanımız ve sairimizi bu önemli günde unutmadık ve sizlerle buluşturmak istedik.
-Seyirlik oyunlarından bahsedelim;
Seyirlik oyunları nasıl oynanırdı?
Seyirlik oyunlar;ben köy kökenli olduğum için,Emirdağ yöresi köylerinden Suvermez, Dereköy, ve Karacalar köyünde Seyirlik oyunlar gördüm. En hoşuma gidenlerden EFE oyunu, ARAP oyunudur. EFE oyunu Düğünlerde oynanır, Gelin almaya giderken, Hayırlı olsuna ve Kınaya giderken oynanır. Eskiden Düğünler hasat zamanı olurdu. Çünkü kış mevsiminde çok kişide para olmadığı için Düğünler Harmandan sonra,hasat kaldırılıp paraya çevrildikten sonra yapılırdı. Bu düğünler 4 Gün sürerdi.
EFE oyununu idare eden bir kişi vardır. EFE yi o seçerdi, EFE nin birde yardımcısı KAMBUR vardır. 8 tane erkeğe kız elbisesi giydirlerdi. EFE nin görevi Kızların kaçırılmaması,onları koruması görevidir. Düğünlere eskiden yürüyerek gidilirdi. Düğüne davetli diğer gençler Kızları kaçırmak isterlerdi. EFE elindeki Kırbaç ile acımasız şekilde Kızları kaçırmaya teşebbüs eden gençlere vururdu. Çünkü Kızlardan birisi kaçırılırsa kendisi cezaya çarptırılırdı.Bu ceza karşılığında ya bir koyun,ya da gençlere çerez. tatlı gibi şeyler vermek zorunda kalırdı. KAMBUR EFE nin en iyi yardımcısıdır.Kızı Kaçırmaya teşebbüs edenlerle EFE meşgul olurken;KAMBUR da diğerleri ile ilgilenir,o da baş edemezse Kadınlar devreye girer, EFE ye yardımcı olurlardı.
Arap oyunu ise Kına Gecelerinde ve Özel günlerde oynanırdı.Oyun belki de uzun yıllar içiçe yaşadığımız Araplar'dan bize geçmiş olabilir.ARAP denildiğinde bizde Esmer kişi anlaşılır.Arap oyununda ya deri yada bir yastık alınırdı.Arap yalandan onunla güreş tutardı.Yani yalancı pehlivan olurdu.Kendisine temsili olarak sataşmalar yapılırdı.Arap ta buna mükabil Ya köy muhtarını,ya köydeki bazı ağaları,ya da Köydeki kocakarılardan bazılarını taklit etmek suretiyle onları hicv ederdi.Hiç kimse bu konuda alınganlık göstermezdi.Eğlence ve gülme amaçlı olduğu için herkes Arap ın yaptıklarını ve söylediklerini ciddiye almazdı.Herkes güler,geçerdi.
[ZpicL:15108]Birde Oğlan evinde oynanan DEVE oyunu vardı.Ben Deve oyununu ömrümde bir defa gördüm oynanırken,Ağaçtan bir deve maketi yapılmıştı,iki kişi bu maketi elleriyle tutarlardı ve üzerine kumaş bezler örtülerek deve şekli verilirdi.Deve yi çeken bir tane SAVRAN vardır.iki tane yardımcısı vardır,Devenin sağında ve solunda köçekler vardır.Köçekler oyunlar oynarken,Deveci Deveyi Ihdırır(Çöktürür),Kaldırır,Seyreden Halkın üzerine doğru sürer,Deve Azar kaybolur,bir neyi temsili Tiyatro oynanırdı.Şimdiki gibi görsel iletişim araçları olmadığından Halk bunlara çok rağbet ederdi.Halk eğlenmek maksadı ile
bu ve buna benzer çok sayıda oyunlar yaratıyorlardı.
Yine Kültürümüzün bir parçası olan Kurban kesimini temsili olarak anlatan KÖROĞLU KOÇAKLAMASI ile Oynanan KASAP HAVASI oyunu vardır. Bir tane oyunu hiç bilmeyen KURBAN seçilir.Onu kesilecek Koyun yaparlar,gömleğinin arasına Urgan dediğimiz ipi Bağırsakmış gibi koyarlar.KURBAN başına ne geleceğini hiç bilmez.Bir tane deneyimli oyuncu Eline aldığı iki tane bıçakla yöresel çalgıcıların çaldığı Köroğlu Koçaklaması müziği eşliğinde KURBANIN etrafında oyun oynayarak dolaşır,Aynı Kurban keser gibi Temsili olarak Koyun Rolünü oynayan KURBAN ı keser.Gömleğinin arasına koyulmuş olan Urganı.Koyunun Bağırsaklarıymış gibi yavaş yavaş çeker,çıkartır.Bu oyunun en güzel ve espirili tarafı ise Kasap ın KURBAN ın derisini yüzmek için bacağının kenarından küçük bir delik açarak kurbanın derisinin kolay çıkması için şişirileceği yerden KURBAN IN Pantolon Paçasından bir Güğüm suyu boşaltıp KURBAN rolünü oynayan oyuncuyu sırılsıklam ıslatmasıdır.Şu anda Emirdağ ve yöresinde bu oyunlar çok az olmak şartıyla KARACALAR KÖYÜ n de devam ettirilmektedir.Belçika'ya göçten sonra yöremizdeki bazı oyunlarımız maalasef kayboldu.
Yeri gelmişken belirtmek isterim.Gazi Üniversitesi nin bir projesi var.Yurtdışında Yaşayan Halk ozanlarını ve eserlerini kayıt altına almak için çalışma olacak.Bu konuda sayısı çok az olan halk ozanlarımız var ise bizlere müracaat etsinler,değerlendirelim.Bu devirde üzülerek söylemek isterim,popüler kültürün yaygın olduğu günümüzde Türkiye genelinde iki bin tane kaldı.bu ozanlarımızın kimse yüzüne bakmıyor.Her kültüre saygımız vardır;ama kendi kültürümüzü kaybetmemek şartı ile. Yöre kültürümüz üzeri küllenmiş bir köz yığını gibidir.Eşeledikçe neler çıkar neler.
Yöremizde Ayrıca AYICI oyunu.Hedik diş çıkarma oyunu vardır.Ayıcı Oyunu Yeniden doğuşu anlatmak amacıyla Koyunların Kuzular karnında canlandığı mevsimlerde oynanır.AYICI lar iki kişidir.Üzerlerine Çanlar takarlar,Gençler arasında tertip edilir,Kapı kapı dolaşılıp,Bahşiş alırlar.Yılın bereketli geçmesi amacıyla ev sahipleri de onlara bahşişler verirler.Ben burada siyasilerimizden ve sivil toplum kuruluşlarından destek bekliyorum. Kaybolmakta olan kültürel değerlerimizi gelecek kuşaklara aktarabilmek için tiyatro, piyes, skeç seklinde oynanmak suretiyle yaşatılarak değerlendirilmesini istiyor bu vesile ile hepinize saygılarımı sunuyorum.
Mülakatın ardından Halk ozanımız Fakı Edeer Sazı ve sözü ile Emirdağ yöresi türkülerinden oluşan sırasıyla; Nasıl Özlemeyim, Eğil Gül Ağacı, Harmana Sererler Sarı Samanı, Benimde Canım Var(şiir)Dolandım da Geldim Emirdağ dan adlı eserleri seslendirdi.
Haber/Foto:Şükrü SAĞLAM
www.topakev03.com
