Belçika’nın birçok şehrinde kurulan Noel pazarında kış etkinlikleri ve yeni yıl kutlamaları için hazırlıklar tamamlandı.
Avrupa ülkelerinin önemli şehirlerini ziyaret eden turistler buz pistleri, yiyecek ve içecek ile hediyelik eşya stantlarını ziyaret ediyorlar.
Özellikle popüler büyük şehirlerde meydanlar, Noel ağaçları, ışık ve süslerle donatıldılar. Aile bireyleri ile meydanlara inen ziyaretçiler yılın son günlerinde hem alış veriş mekanlarını ziyaret ediyor, hem de kurulan eğlence mekanlarında hoş vakit geçiriyorlar.
NOEL NEDİR, NİÇİN KUTLANIR?
Noel sözcüğünün kökeni Latince Natalis (doğum) kelimesidir. Türkçeye Fransızca Noël sözcüğünden geçmiştir.
Noel, her yıl 25 Aralık tarihinde İsa'nın doğumunun kutlandığı Hristiyan bayramıdır. Ayrıca Doğuş Bayramı, Kutsal Doğuş veya Milat Yortusu olarak da bilinir.
NOEL TARİHLERİ
Noel, her yıl dünyadaki Hristiyanların çoğunluğu tarafından 25 Aralık'ta kutlanır. Bazı ülkelerde kutlamalar 24 Aralık'ta Noel arifesiyle başlar ve 25 Aralık bitimine kadar devam eder. Ermeni Kilisesi gibi bazı Doğu Ortodoks Kiliseleri, Jülyen takviminde 25 Aralık'a denk gelen 6 Ocak'ı Noel olarak kutlarlar. Hristiyanların çoğunlukta olduğu bazı ülkelerde pratik olarak Noel tatili yılbaşı tatiliyle birleştirilir.
NOEL KUTLAMALARI
Günümüzün Noel kutlamaları Hristiyan ülkelerde oldukça renkli geçer. Noel hazırlıkları aylar öncesinden başlar. Hristiyanların İsa'nın doğumunu bekledikleri döneme advent dönemi denir ve 24 penceresi olan advent takvimleri hazırlanır. Bu takvimlerde her pencerenin ardına resimler veya şekerlemeler gizlenir, her gün bir tanesi açılır. Bazı ülkelerde advent mumları yakılır.
Noel'den önce okullarda İsa'nın doğumunun canlandırıldığı oyunlar sahnelenir. Bu oyunlarda İsa'nın bir ahırda dünyaya gelişi ve doğudan gelen üç müneccimin İsa'ya hediyeler getirmesi canlandırılır. Kiliselerde ve sokaklarda çocuklardan ya da yetişkinlerden oluşturulmuş korolar Noel ilahileri söylerler. İnsanlar Noel'den önceki özellikle hafta sonlarında Noel partileri verirler.
Noel ağaçları süslenir, ışıklı ev, bahçe, cadde süslemeleri yapılır. Hediyeler alınır, tebrik kartları verilir ve Noel arifesinde Noel Baba'nın gelişi simgesel olarak canlandırılır.
Noel yemeği ülkeden ülkeye farklılık göstermekle beraber en yaygın olanı kızarmış hindi ve sosistir. Bazı ülkelerde tatlı olarak yemekten sonra sunulan kekin (Noel pudingi) üzerine brendi dökülerek tutuşturulur.
YILBAŞI NEDİR VE NEDEN KUTLANIR?
Günleri, ayları, mevsimleri ve yılları belirlemek, bunları bir sıraya koymak sosyal hayatın ihtiyaçlarıdır. İlk uygarlıklar tarım, hayvancılık, balıkçılık gibi işlerde daha iyi verim alabilmek için takvime ihtiyaç duymuşlardır. Bu sebepten ötürü birçok takvim, dünyanın farklı yerlerinde ve farklı uygarlıklar tarafından farklı zamanlarda üretilmiştir. Bizim ve birçok ülkenin günümüzde kullandığı takvim ise miladi olarakta bildiğimiz Grogeryen takvimidir. Papa XIII. Gregorius 1582 yılında Juliyen takviminin düzenlenmiş hali olan Grogeryen takvimini kabul etmiştir. Bu takvim günümüze kadar gelmiş, dünya genelinde benimsenmiştir. Bu takvime göre yeni yılın başlangıcı 1 Ocak’tır.
İLK YILBAŞI KUTLAMALARI NE ZAMAN YAPILDI?
Yılbaşı, Hıristiyanlık öncesi Roma’da ocak ayının da adının verildiği geçit ve başlangıç tanrısı Janus’a adanmıştı. Hristiyan aleminin Miladi takviminde bir tarih olarak, halen Anglikan ve Lutheran Kilisesi’nde İsa’nın Adlandırma ve Sünnet Bayramı olarak ayinlerle kutlanır. Ayrıca bazı tarihçiler yeni yıl kutlamalarının meşhur Roma İmparator’u Jul Sezar’ın döneminde başladığını belirtirler. Yeni yılın kutlamalarının mitolojik, dini ve geleneksel yönünün olduğu bir gerçektir. Bu gelenek zamanla bir kültür haline gelmiş ve kültürlerin yaygınlaşması sonucu günümüzde yılbaşı kutlamaları etnik kimliklere, dini inanışlara bakılmaksızın dünyanın birçok yerinde kutlanan bir gün olmuştur. Başlangıçta belli bir coğrafyanın ve topluluğun kültürü olan bu kutlama kültürlerin küreselleşmesi ve sürekli etkileşime girmesi sonucu insanların çoğu tarafından benimsenmiştir.
NOEL VE YILBAŞI ARASINDAKİ FARK NEDİR?
Noel ile yılbaşı çokça karıştırılan iki kavramdır. Noel; Hristiyanların, İsa Mesih’in doğum gününü kutladığı zamandır ve bu tarih 25 Aralık’tır.
HRİSTİYAN OLMAYANLARIN KUTLAMA GEREKÇELERİ NEDİR?
Yılbaşı gibi etkinliklerin popülaritesi (çıkış noktası olan) dinlerin ve mitolojilerin toplum üzerindeki etkisinin azalmasına rağmen devam ediyor. Bunun sebebini psikolojiye bağlayabiliriz. İnsanlar alışkanlık sahibi yaratıklar; tanıdık ve kolay olan şeylere tutunma eğilimindeler. Beyinlerimiz yaşam boyunca kolaylıkla hareket etmek için bilişsel önyargıları kullanacak şekilde yapılandırılmış. Yılbaşının kutlanması tarihsel süreçte tekrar edilmesi bir alışkanlık haline dönüşmüştür ve bu alışkanlığı her sene yeniden deneyimleriz.
ALIŞKANLIKLAR VE SÜRÜ DAVRANIŞI
Sosyal psikologlar, geleneklerin yaratılmasının ve sürdürülmesinin arkasındaki nedenin, sosyal öğrenme ve cezadan kaçınmanın bir kombinasyonu olduğunu bulmuşlardır. Bireyler, durumlarda en uygun davranma yolunu ölçmek için başkalarına bakma eğilimindedir. Bu sürü davranışı, kültür gelişmelerinden yeniliğin benimsenmesine kadar hayatımızdaki çoğu sürecin altında yatan bilişsel önyargıdır. Yılbaşını bir sürü davranışı olarak ele almak iddialı bir yaklaşım olsa da farklı bir bakış açısı getirdiği bir gerçek.
