-"VATANDAŞIN MUTFAĞINDAKİ YANGIN BACAYI DA SARDI"-
"Kömür fiyatı bir yılda yüzde 68 arttı"
BASK Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi tarafından yapılan araştırmaya göre, doğalgazda yüzde 75'lere ulaşan zammı yüzde 67.89 ile Güney Afrika kömürü izledi.
2007 yılı Kasım ayında tonu 380 YTL olan Güney Afrika kömürü bu yılın Kasım ayında 638 YTL'ye yükseldi.
Bağımsız Kamu Görevlileri Sendikaları Konfederasyonu Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi tarafından yapılan araştırmaya göre, doğalgazda yüzde 75'lere ulaşan zammı, yüzde 67.89 ile Güney Afrika kömürü izledi. Geçen yıl Kasım ayında tonu 380 YTL olan Güney Afrika kömürü bu yılın Kasım ayında 638 YTL'ye ulaştı.
BASK'ın yaptığı araştırmada, enerji fiyatlarındaki çarpıcı artışlara dikkat çekiliyor. Doğalgaza ardı ardına yapılan zamlar sonrasında diğer ısınma çeşitlerine yönelen yurttaş, burada da hayal kırıklığı yaşadı. Geçen yıl bir tonu 380 YTL olan ithal Güney Afrika kömürünün tonu 258 YTL artışla 638 YTL'ye yükseldi. Buna göre, kömürdeki artış geçen yıla göre yüzde 67.89 oldu. Geçen yıl bir metreküpü 0,62 YTL olan doğalgaz da aynı dönemde kümülatif yüzde 75'lik artışla 0,98 YTL'ye ulaştı. Elektriğin bir kilovatı yüzde 50 artarak 0,24 YTL olurken, LPG dökme gazın kilogramı da yüzde 27.6'lık yükselişle 3,89 YTL'yi ulaştı. 2007 yılının Kasım ayında 41,5 YTL olan 12 kiloluk mutfak tüpünün fiyatı da yüzde 17 artarak bu yılın Kasım ayında 48,5 YTL oldu. Kalorifer yakıtının kilosu ise yüzde 14.8 artışla 1,86 YTL'ye yükseldi.
Araştırmayı değerlendiren BASK Genel Başkanı Resul Akay, "Bir ton kömür alabilmek için asgari ücretlinin 42 gün, en düşük maaş alan memurun ise 24 gün çalışması gerekiyor. Geçtiğimiz yıl kasım ayında ısınmak için 124 YTL'ye ihtiyaç duyan bir aile bu yıl ısınmak için 196 YTL para ayırmak zorunda kalacak" diye konuştu.
Dar ve sabit gelirlilerin geçmişten beri mutfağında bulunan yangının bacayı da sardığını vurgulayan Akay, şöyle devam etti: "Kışlık kıyafet almayı çoktan unutan pek çoğu pazar artıkları geçimini sürdürmeye çalışan asgari ücretli, emekli, dul ve yetimler yakacak için de bütçe ayıramaz hale geldi. Ortaya çıkan bu vahim tabloya karşı hükümetin aynı dönemde asgari ücreti yüzde 9,2, memur maaşlarının ise yüzde 4,1 arttığını göz önünde bulundurulacak olursak tablonun ürkütücü boyutu bir kat daha artacak."
Doğal gaza zam enflasyonu ona katladı
Yılbaşından bu yana yapılan beş kez zamlanan doğal gazın fiyatındaki kümülatif artış konutlarda yüzde 72.7, sanayide yüzde 74.9'a ulaştı. Doğal gazda yılbaşından bu yana yaşanan fiyat artışı, aynı dönemdeki TÜFE enflasyonunu neredeyse ona katladı.
Yılbaşından bu yana beş kez zam yapılan doğal gazın fiyatı iki katına yaklaştı. Doğal gazda yılbaşından bu yana yaşanan fiyat artışı, aynı dönemdeki TÜFE enflasyonunu neredeyse ona katladı.
1 Kasım'dan geçerli olmak üzere konutlar için yüzde 22.5, sanayi için yüzde 22 oranında yapılan son zamlarla birlikte kümülatif fiyat artışı konutlarda yüzde 72.7'ye, sanayide yüzde 74.9'a ulaştı. Doğal gaza bu yıl Ocak başında konutlarda yüzde 7.4, sanayi için yüzde 6.5, Haziran başında konutlarda yüzde 7.4, sanayide yüzde 8.3 zam yapılmıştı. Bundan önceki en yüksek zam ise Temmuz ayında maliyet bazlı fiyatlandırma sistemine geçilmesinden sonra Ağustos başında gelmişti. 1 Ağustos itibariyle doğal gaz fiyatı konutlarda yüzde 16.88, sanayide yüzde 18.7 artırılmıştı. Doğal gaza Ekim başından geçerli olmak üzere konutlar için yüzde 4.55, sanayi için yüzde 4.69 zam yapılmıştı.
Doğal gaz fiyatları, ham petrol fiyatlarıyla paralel bir seyir izliyor. Ancak petroldeki artışların gaz fiyatına yansımasının birkaç ay gecikmeli olduğu belirtiliyor.
2007 sonunda 90 doların altında bulunan ham petrolün varil fiyatı, bu yıl hızla yükselerek Eylül'de 120 dolara yaklaştı. Petrolün varilinin 200 dolara gideceği söylenirken, küresel mali krizin şiddetlendiği Ekim ayında fiyatlarda hızlı düşüşler başladı ve varil fiyatı 60 dolarlar seviyesine geriledi. Bunun üzerine OPEC'de petrol üretim miktarını kısma eğilimi belirdi.
Ancak küresel mali krizin şiddetlendiği süreçte hızla yükselen kurlar, Türkiye için petroldeki fiyat düşüşünün olumlu etkisini ortadan kaldırıyor. Petrol ve doğal gaz fiyatlarının seyri yanında, gelinen aşamada döviz kurunun yüksek düzeyi de iç piyasada akaryakıt ve gaz fiyatlarının oluşumunda belirleyici oluyor.
Petrol ürünleri fiyat ortalamalarına endeksli olan doğal gaz alım fiyatlarının, döviz kurunda özellikle son bir ay içinde meydana gelen hızlı artışların etkili olduğu, petrol ve petrol fiyatlarındaki artışların etkisinin ise 6-9 ay geriden geldiği belirtiliyor. Doğal gaza Kasım başından geçerli yapılan yüksek oranlı artışlara da önceki 6-9 aylık dönemde petrol fiyatlarının uzun süre rekor seviyelerde seyretmesi gerekçe gösteriliyor.
Doğal gazın birim fiyatı yılbaşından bu yana yüzde 75'e yakın oranlarda zamlanırken, TÜFE bazında Ocak-Ekim dönemindeki enflasyonun yüzde 7 dolayında bulunuyor. TÜİK'in Pazartesi günü açıklayacağı Ekim ayı enflasyonu ile yılbaşından Kasım başına kadar olan dönemin kümülatif enflasyon oranı belli olacak. Ocak-Eylül dönemi TÜFE artışı yüzde 6.83 çıkmıştı. On aylık enflasyon yüzde 7 kabul edilirse, yılbaşından bu yana doğal gaz fiyatlarına yapılan "reel" artışın konutlarda yüzde 61, sanayide yüzde 63 dolayında olduğu dikkati çekiyor.
Kaynak:Ajanslar/Türkiye