Gündem Özel Röportaj:
Aslan Consulting Sahibi, İşletme Müşaviri ve işletme kuruluş kanunu, şirketler kanunu ve KOBİ uzmanı Hüseyin Aslan, ile yapmış olduğumuz bu özel röportajı okurlarımızın bilgisine sunarız.
Hüseyin Aslan Kimdir?
Hüseyin Aslan 1967 Kaman/Kırşehir doğumludur. Aslan, Anadolu Üniversitesi İktisat Mezunudur. 1990 yılında Belçika’ya gelen Hüseyin Aslan eşi Sevda Aslan ile birlikte kurdukları ve bugüne getirdikleri Aslan Consulting LTD. ŞTİ Belçika’da kendi sektörü içerisinde en dikkat çeken kurumlar arasında bulunuyor. Bu konuda Aslan Consulting LTD. ŞTİ. 2010 ve 2011, 2012 de Unizo Antwerpen tarafından taktire layık görülmüş ve ödüllendirilmiştir.
Hüseyin Aslan T.C. Başbakanlık, Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı bünyesinde oluşturulan Yurtdışı Vatandaşlar Danışma Kurulu Belçika üyeliği de yapmıştır. Aslan uzun süre aktif dernekçilik çalışmalarında da bulunmuş olup hala bir çok derneğe dışardan gönüllü olarak danışmanlık hizmeti vermektedir.
HD- Hüseyin Dönmez
Siz çeyrek asırlık bir müşavirlik şirketi olarak hem Belçika içerisinde hemde uluslararası çok sayıda şirkete danışmanlık yaptınız ve hala da yapıyorsunuz. Şuan bütün dünya Koronavirisü ile mücadele ediyor ve bu durumdan işletmelerde ciddi ölçüde etkileniyorlar.
Bu bağlamda Belçika’daki işletmelerin durumu nedir?
HA- Hüseyin Aslan
Belirtiğiniz gibi koronavirüsü salgını sebebiyle bütün dünyada bir insanlık dramı yaşanmakta. Ülkeler toplum sağlığını korumak amacıyla enfekte olanları tesbit, tedavi vs. konularında ellerinden gelen bütün imkanları seferber etmiş durumdalar.
Ülkeler aynı zamanda ekonomiyi ayakta tutmak, salgın döneminde işten çıkarılmaları ve iflasları önlemek ve sangın sonrası işletmelerin kısa bir zaman sonrası toparlanıp kaldıkları yerden devan edebilmelerini sağlamak amacıyla da tedbirler almaktadırlar.
Belçika’da da salgın donemi ve sonrasında ekonomik bir kaosu önlemek için bir dizi tedbirler açıklanmıştır. Bu tedbirler hem işverenleri hemde salgın sebebiyle geçici işsiz kalmış çalışanları kapsamakta.
Yalnız virüsle mücadelenin başından bu yana görülen tablo çok iç açıcı görülmüyor. Bu gün itibarı ile ekonomik faaliyetlerin %40’i durmuş ve 1.100.000 den fazla kişi (tedbirler uzatıldıkça artacağı biliniyor ve düşünülüyor) işsiz kalmış durumda. Bu Belçika’da çalışan toplam işçilerin üçte birine yakın bir sayıdır. Bur da durumun ciddiyetini görme anlamında yeterlidir!
27 mart 2020 deki Milli Güvenlik Kurulu Koronavirüsü ile mücadelede daha önce alınan kararları 19 nisan 2020’ye kadar uzatmış ve muhtemelen de 03 mayısa uzayacaktır. İşletmelerin kapalı kalma süreleri uzadıkça zarları da aynı ölçüde büyüyecektir. Belçika’daki KMO’ların ortalama rezerv miktarlarının çok düşük olduğu düşünüldüğünde çok sayıda işletmenin çok ciddi sıkıntılar yaşayacağı ve kapıları kapatmak zorunda kalacakları aşikardır. Hükümetin yapacağı en iyi şey alacakları çok farklı ek tedbirlerle bu duruma düşecek işletmelerin sayılarını en aza indirebilmek olacaktır.
HD- Hüseyin Dönmez
Belçika da mevcut hükümetlerin işletmeleri bu kris döneminde desteklemek amacı ile açıkladıkları mali tedbir paketleri var.
Bunlar hakkında neler düşünüyorsunuz?
HA- Hüseyin Aslan
Evet. Gerek Federal Hükümet ve gerekirse bölge hükümetleri bu dönemdeki işletmelerin uğrayacakları ekonomik zararları azaltabilmek ev geçici işsiz kalan işçilerede destek olabilmek amacı ile bazı mali tedbir paketleri açıkladılar.
Elbette açıklanan bu tedbirler özellikle KMO’lara tamamen nefessiz kaldıkları bir dönemde oksijen gibi olmuştur. Yeterlimidir? Adil bir dağılımmıdır? Hayır!
Ӧrneğin Milli Güvenlik Kurulu kararları ile kapatılan işletmeler “Sıkıntı Pirimi” alırlarken bu salgından etkilendiğinden dolayı kendileri kapatmak zorunda kalan işletmeler bu primden faydalanamamaktadır. Bu işletmelere kriz sonrası eşit yaşma sansı verilmemektedir. Restorantlar, snacklar, tekstil satan dükkanlar bu primleri alacakken virüs salgını sebebiyle malzme bulamadığı için çalışamayan inşaat firması, müşterisi kesilen araba tamircisi bu primi alamayacaklardır!
HD- Hüseyin Dönmez
İşletmelere ve geçici işsiz kalan işcilere hangi mali destekler ve kolaylıklar sözkonusu?
HA- Hüseyin Aslan
Federal, Flaman, Brüksel ve Valon hükümetleri bu sıkıntılı dönemlerde değişik mali destek, tedbir paketleri açıkladılar. Bu mali destek ve kolaylıklarla ilgili tedbirler hem işletmeleri hemde geçici işsiz kalan işçileri kapsamakta.
İŞLETME VE SERBEST MESLEK SAHİPLERİ İÇİN AÇIKLANAN DESTEKLER:
SIKINTI PRİMİ :
Koronavirüsü’nden dolayı sıkıntı yaşayan ve bu sebeple işyerini Milli Güvenlik Kurulu Kararı ile tamamen kapatmak zorunda kalan işletmeler bir defaya mahsus, 3 nisan 2020’ye kadar, Flaman ve Brüksel bölgesinde olan işletmeler 4000,00€ , Valon bölgesinde olan işletmeler ise 5000,00€ “Sıkıntı Primi” alacaklar. Aynı sebeplerle sadece hafta sonu kapatacak olanlar bir defaya mahsus 3 nisan 2020’ye kadar 2000,00€ alacaklar.
Her iki durumda da eğer işyeri yine aynı sebepten dolayı 3 nisan 2020 den sonrada kapalı kalacaksa günlük 160,00€ “Sıkıntı Primi” prim alacaklardır. Yani şu durumda 19 nisan 2020 ye kadar, uzatılması durumunda ise 3 mayıs 2020’ye kadar bu primi alacaklar.
Milli Güvenlik Kurulun aldığı son karara göre restorantlar, kafeler, diskotekler ve snackların yanısıra tekstil dükkanları, elektronik eşya satan dükkanlar, inşaat malzemesi satan işyerleri, gıda maddesi satmayan bütün dükkanlar, berber, kuaför ve güzellik salonları, pazarda tezgah açanlar vs. gibi fiziki olarak var olan işletmeler Sıkıntı Priminden faydalanabilecekler.
Aynı zamanda farklı yerlerde şubesi olan işletmeler en fazla 5 şubeye kadar kapatılan her şubesi için bu primden faydalanabilecek.
ZOR DÖNEMDE DESTEK HAKKI:
İflas, zorunlu işi durdurma ve ekonomik zorluklar döneminde o dönemi geçirmek için tanınan ve 12 ay boyunca verilen bir ödenek hakkıdır. Korona krizi döneminde bir ay içerisinde arka arkaya işletmesini 7 gün kapatmak zorunda kalan, işlerini durduran işletmeciler, şirketin bir kaç ortağı olması durumunda bütün ortakları bu destekten faydalanabilecekler. Bu ödenek yalnız olanlarda ayda 1291,69€, bakımlı ailesi olanlarda 1614,10€ ya kadar ve sosyal haklar muhafaza edilir!!!
VERGİ ERTELEMELERİ:
Korona krizinden dolayı gelirlerinin düşmesi veya tamamen kesilmesinden dolayı mali sıkıntıya giren işletmeler gelir ve kurumlar vergisi, KDV, vergi ön ödemeleri : erteleme, ödeme planı, geç ödemelerde faiz muafiyeti, ödeyememe durumunda ceza indirimi-silinmesi istenilebilecek.
SOSYAL GÜVENCE PRİMİ (RSZ-ONSS) ERTELEMELERİ:
Milli Güvenlik Kurulu kararı ile işyerlerini zorunlu kapatmak zorunda olanlar ve sıhhi tedbirlerini yerine getiremeyecek olduklarından dolayı kapatanlar sosyal güvence primi ödemelerini 15 aralık 2020 tarihine kadar erteletebilecekler.
Zorunlu kapatmak durumunda kalanların işletmelerinin ertelemeleri otomatik olarak sosyal güvence kasası sekreterliği tarafından OTAMATİK olarak yapılacak. Sıhhi tedbirler sebebiyle kapatanlar kendileri erteleme isteyecekler. Bu iki gruba girmeyen işletmeler ise erteleme alamayacaklar. Ama ödeme planı isteyebilecekler.
HASTALIK SİGORTASI ÖDENEĞİ:
8 günden fazla çalışamayacak kadar hasta olan işletmeci ilk günden itibaren hastalık sigortasından ödenek alabilecek.
SOSYAL GÜVENCE PRİMİ ERTELEME:
Koronavirüsü’nden işleri etkilenen işletmeciler 2020 birinci ve ikinci dönem geçici primlerini hiç bir artış olmadan ertelettire bilecekler. Bu durumda 2020’nin birinci döneminin primini 31 mart 2021 ve 2020’nin ikinci dönem primini 30 haziran 2021’den önce ödenmesi gerekiyor.
SOSYAL GÜVENCE PRİMİ MİKTARINI AZALTMA:
Eğer bu kriz sebebiyle cironuz düştü ve işletmenizin alacağınız maaşını da düştü ise bu durumda üç aylık ödediğinizi sosyal güvence primlerinin de düşürülmesini isteyebilirsiniz.
SOSYAL GÜVENCE PRİMİ MUAFİYETİ İSTEME:
Bu dönem içerisinde 2018 yıl sonu hesaplanması yapılmadan önce sosyal güvence primi muafiyeti istenilebilir! Eğer başvuru Devlet Sosyal Güvenlik Fonu (RSVZ) tarafından kabul edilirse çocuk parası ve hastalık sigortasında hiç bir eksilme olmaz. Ama ilgili dönemlerde emeklilik hakkı kaybedilir!
Burada da bir hususa dikkat çekmek gerekiyor. Bu bir erteleme. Silme değil. O sebeple bir yıl sonra iki döneminin primlerinin aynı anda ödenmesi gerekecek. Bu sebeple çok ciddi mali sıkıntısı olmayan işletmecilerin, serbest meslek sahiplerinin bu primi erteletmesi gerekmez!
KREDİ ÖDEMELERİNİ ERTELEME:
İşletmelerin daha önce çekmiş oldukları ipotek, işletme, yatırım vs. kredilerini Korona krizi sebebiyle ödeyememeleri durumunda bankalarına giderek bu kredilerinin ödemelerini ekstra bir maliyete, masrafa gerek kalmadan 6 ay erteletebilecekler. Bu konuda Federal Hükümet bankalarla anlaştı. (01/04/2020 tarihinde netlik kazandı. Buna göre:
Bu ertelemeye başvurabilmek için yerine getirilmesi gereken 4 şart:
- İşletmenin korona krizi nedeniyle ödeme problemi olması
- Ciro / faaliyet azalması veya azalacak olması
- Geçici veya tam işsizliğe kısmi veya tam başvuru yapılıyor olması
- Hükümet tarafından kapatılmasını emredilen işletmelerden olması
- İşletmenin Belçika`da bulunması
İşletmenin 01/02/2020 tarihinde cari hesaplar, vergiler, sosyal güvenlik primi borcunun olmaması veya 29/02/2020 tarihinden 30 gün önce cari hesaplar, vergiler ve sosyal güvenlik primlerinde gecikmiş ödemelerinin olmaması.
İşletmenin sözleşmeye bağlı kredi yükümlülüklerini 31/01/2020 tarihinden önce 12 ay boyunca yerine getirmiş olması.
Eğer işletme 30/04/2020 tarihinden önce başvuru yaparsa en fazla 6 ay ödeme ertelemesi alabilir. Bu durumda en fazla 31/10/2020`ye kadar ödeme ertelemesi mümkündür. 30/04/2020 tarihinden sonrada erteleme başvurusu yapılabilir, ancak burada süre 31/10/2020 tarihine kadardır.
6 ay boyunca hiçbir ana para ödemesi yapılması zorunlu değildir. Faizler bu süreçte devam edecektir. Kredinin süresi, ödeme ertelenmesi süresi kadar uzatılır. Ödeme ertelemesi için hiçbir dosya veya idari ücret alınmaz.
Bazı ek bilgiler:
Finansal olmayan işletmeler, KOBİ`ler, serbest meslek sahipleri ve kar amacı gütmeyen kuruluşlar erteleme isteyebilirler.
Aşağıdaki işletme kredilerden biri için bir ödeme ertelemesi talep edilebilir:
Sabit geri ödeme planı olan krediler
Nakit krediler
Sabit avanslar
TAZMİNAT PRİMİ:
Tazminat primi, ağır kayıplara rağmen çalışmaya devam eden, tamamen kapatılma zorunluluğu olamayan, şirketler için 3.000 € `luk sabit bir primdir. Aşağıdaki ayrıntılar bilinmektedir:
Prim, kapanmak zorunda olmayan işletmelere yöneliktir.
Mart ayının ortasından Nisan ayının sonuna kadar cironun en az %60 azalmış olması.
Hükümet ağırlık verdiği sektörler: etkinlik sektörünü, tıbbi meslekler, tarım işletmeleri,…
Sosyal güvenlik primleri yeterince yüksek olan ek iş yapan serbest meslek sahipleri de bu primi alabilirler. Ek iş yapan serbest meslek sahiplerinden geliri 7.000 € ile 14.000 € arasında olanlar primin yarısından yararlanabilir (1.500 €).
Çok sayıda şubesi olan işletmeler maksimum 5 primi kombine edebilirler.
İŞÇİLER İÇİN AÇIKLANAN DESTEKLER:
GEÇİCİ İŞSİZLİK ÖDENEĞİ:
İşyerinin kısmen veya tamamen kapatmak zorunda olanlar işçilerinin bir kısmına veya tamamına işsizlik ödeneği isteyebilecekler. Flaman Hükümeti evde çalışma imakanı olamayan ve korona krizden dolayı geçici işsizlik parası almak zorunda kalan işçilere brüt maaşlarının %70’i oranında ödenek verecek. Bir tavan da belirlenecek.
ELEKTRİK-GAZ-SU FATURASI ÖDEMESİ:
Flaman Bölgesinde yaşayan ve korona krizinden dolayı geçici işsiz kalanların bir aylık su, gaz ve elektrik faturalarını Flaman Hükümeti ödeyecek. Bu konuda hiç bir başvuruya gerek yok! İlgili kurumla işsizlik dairesi arasında doğrudan gerçekleşecek olan bir çalışma!
İPOTEK KREDİSİ ӦDEMESİNİN ERTELENMESİ:
Bu ertelemeye başvurabilmek için kişinin uyması gereken 4 şart:
- Gelirlerin korona krizi sebebi ile azalması veya olmaması.
- Geçici işsizlik veya tam işsizlik nedeniyle
- İşyerinin kapanması nedeniyle
- Covid-19 virüsünü kapmanız nedeniyle
- Geçiş tedbirleri nedeniyle
Erteleme talebinde bulunduğunuz kredi için 01/02/2020 tarihinden bu yana hiç ödeme gecikmeleri olmayacak.
Kredi elinizdeki olan tek eviniz için ve aynı zamanda Belçika`daki ana ikametiniz içindir.
Sahip olduğunuz tasarruflar (cari hesaplar, tasarruf hesapları ve yatırım portföyleri dahil) 25.000 € `yu aşmayacak. Emeklilik tasarrufları hesaplamaya dahil değildir.
Talebiniz 30/04/2020 tarihinden önce gerçekleşirse en fazla 6 ay ödeme ertelemesi alabilirsiniz. Bu durumda, maksimum 31/10/2020`ye kadar bir erteleme mümkündür. 30/04/2020 tarihinden sonra da erteleme başvuruları yapılabilir ancak en geç 31/10/2020 tarihine erteleme verilir.
Hem ana paraya hem de faize 6 ay boyunca bir ödeme ertelemesi yapılır. Erteme süresi boyunca olan faiz daha sonra ödenebilir. Net maaşınız 1.700 € `den az ise, hem ana para hem de faize ödeme ertelemesi alacaksınız fakat erteleme suresi boyunca olan faiz bu durumda sonradan ödenmeyecektir. Ödeme ertelemesi için hiçbir dosya masrafı veya idari ücret alınmaz.
Bazı ek bilgiler:
Erteleme bankanızdan veya kredi kurumlarından istenmesi gerekmektedir.
Eşlerin biri korona virüsü nedeniyle geçici olarak işsiz kalırsa ve yukarıdaki şartlar yerine getirilmesi şartı ile, ödeme ertelemesi yapılabilir.
Sadece ipotek kredisinin ödeme ertelemesi mümkündür, tüketici kredilerde erteleme söz konusu değildir.
Brüksel ve Valon bölgeleri hükümetlerin açıkladığı destekler olabilir. O bölgede yaşayan ve korona krizinden etkilenen işveren, serbest meslek sahipleri
Not : Ek iş olarak işletmeci olanlarında sınırlıda olsa bazı özel hakları mevcuttur!
Hakkımızda Kısaca:
Biz Belçika’da 1996 yılından bu yana, Belçika ticaret kanunları, işletme kuruluş yasaları, şirketlerin idari yönetimi, fizibilite raporları hazırlama, kredi çalışmaları, Türk ( ve diğer ülkelerin) ihracat şirketlerini Belçika kanalı ile AB ülkelerine açma, ofisimiz bünyesinde şirketlere merkez ve idari yönetim adresi temin etme, Pazar araştırması, rehberlik ve yeminli mütercim-tercümanlık hizmetleri, kısaca şirketlere bir çok alanda danışmanlık hizmetleri veren Belçika Federal Hükümet Ekonomi birimi tarafından tanınmış bir işletme müşavirliği şirketiyiz.
Aynı zamanda Avrupa Birliği Komisyonu tarafından da AB işleri, hibeleri ve kredileri konusunda da akreditasyona sahip uluslar arası düzeyde bu konularda hükümetlere ve belediyelere doğrudan danışmanlık yapabilen bir şirketiz.
