ERSOY SOYDAN ARAŞTIRDI VE YAZDI
Avrupa Ülkelerinde Yapılan Türkçe Televizyon Yayınlarının Dünü ve Bugünü Üzerine Bir İnceleme
Araştırmacı yazar Erol Soydan, Avrupa ülkelerinde yayınlanan Türkçe televizyonlar hakkında 25 sayfalık bir kitapçık yayınladı.
Google`da, ``Geçmişten Geleceğe Televizyon Yayınlcılığı`` diye yazdığınız zaman bulabileceğiniz bu kitapçıkta, Hollanda`daki yayınlara da yer verilmiş.
Ben size, bu kitapçıktaki Hollanda bölümünü aktaracağım.
Aşağıdaki giriş yazısından sonra Hollanda bölümünü bulacaksınız.
Fotoğraf: 1975 yılında başlayan Türkçe ve Arapça Pasaport adlı programları yapan ekip.
Bu çalışmada, Avrupa merkezli olarak yapılan Türkçe televizyon yayınlarının dünü ve bugünü incelenmiştir. Bu çalışma sekiz farklı Avrupa ülkesinde yapılan Türkçe televizyon yayınlarıyla sınırlıdır, Balkan ülkeleri ise kapsam dışı tutulmuştur. Avrupa merkezli Türkçe televizyon yayıncılığı deneyimleri Türk nüfusunun yarısından fazlasının yaşadığı Almanya’da yoğunlaşmıştır. Almanya’yı Hollanda, Fransa ve Belçika izlemektedir.
2018 yılının Aralık ayı itibarıyla Avrupa merkezli olarak geleneksel yolla ya da internet üzerinden Türkçe yayın yapan televizyonların sayısı on dörttür, bunlardan yalnızca beşi kablo ya da uydudan izlenebilmektedir. Son yıllarda Avrupa’da kurulan Türk televizyonları, yayınlarını daha az maliyetli bir mecra olan internet üzerinden yürütmektedir. Son iki yıl içinde kurulan ve Türkçe yayın yapan televizyonların ise internet televizyonundan çok, daha kullanışlı ve fonksiyonel olan IPTV’yi tercih ettikleri görülmektedir.
Bu çalışmada verilerin toplanması için öncelikle literatür taraması yapılarak ikincil kaynaklardan yararlanılmıştır. İkinci olarak da henüz literatüre girmemiş Türkçe televizyon yayıncılarıyla önceden hazırlanmış yarı yapılandırılmış
Hollanda’da Türkçe Televizyon Yayıncılığı
Avrupa ülkelerinde Türkçe televizyon yayınlarının başladığı ikinci ülke ise Hollanda olmuştur. Hollanda’da Türkçe televizyon yayınları 1975 yılında İlhan Karaçay’ın, kamu yayın kurumu NOS’ta yaptığı Paspoort adlı programla başlamıştır. 1975 yılında NOS’ta 5 dakika olarak başlayan Paspoort programı, daha sonra 10 ve son olarak 30 dakikaya çıkarılmış ve 1980’li yılların ikinci yarısında da kaldırılmıştır.
Hollanda`da 1975 yılında başlayan Pasaport adlı Türkçe ve Arapça programları hazırlayan ve sunan ekip
Hollanda’nın ilk özel Türk televizyonu olan Amsterdam Türk Televizyonu 1992 yılında yayına başlamıştır ve 2008 yılında da ekonomik nedenlerle kapanmıştır.
Daha sonraki yıllarda MTNL, TTA, Demet TV, Feza TV gibi kanallarda Türkçe televizyon yayınları yapılmıştır. Bu yayınların çoğu devlet tarafından desteklenen ve kiralanan frekanslar üzerinden yapılan bir saatlik yayınlardı. Demet TV’nin kablolu yayında haftalık bir saatlik Türkçe yayınları günümüzde de sürmektedir Demet TV, 2001 yılında Hollanda’nın Lahey kentinde Ali Rıza Başaran tarafından kurulmuştur. Sekiz kişilik bir ekiple yayınlarını sürdüren Demet TV, Türkçe ve Hollandaca dillerinde yayın yapmaktadır. Yayın süresi bir saattir, ancak tekrarlarla birlikte bu süre beş saati bulmaktadır.
1999 yılında Rotterdam’da Özcan Özbay tarafından kurulan Radyo Deniz ise, dünyanın ilk Türkçe internet radyosu olduğu gibi, aynı zamanda ilk Türkçe internet televizyonudur ve Deniz TV olarak yayınlarını yirmi yıldır sürdürmektedir. Günümüzde DRT’in ekibi 13 kişiden oluşmaktadır. Radyo Deniz ve Deniz TV, DRT Media olarak faaliyetlerini sürdürmektedir. Deniz TV’de günde en azından bir canlı program yayını gerçekleşmektedir, diğer saatlerde müzik ya da film yayını yapılmaktadır. Deniz TV’de Arapça ve Hollandaca programlara da yer verilmektedir.