Belçika'nın Federal düzeyde iki parlamentolu bir sistemi var. Senato ve Temsilciler Meclisi'nin başkanları hükümetin kurulmasında önemli rol alırlar. Parlamentonun görüşü doğrultusunda savaş ve barışı ilan edebilir. Aynı zamanda ünvanları ve genel affı tasdik eder.
Parlamento, Senato ve Millet Meclisinden meydana gelir. Her ikisinin de yetkileri ve gücü eşittir. Seçim mevsimi seçim tarihinden 40 gün önce başlar. 1921 Anayasasında yapılan değişikliğe göre bazı senatörler direkt olarak 4 yıllığına, kalanı da endirekt olarak seçilirler.
Senatoda 175 üye bulunur. Millet Meclisinin 212 üyesi 4 yıllığına direkt olarak seçilirler.
Hükümet Kral'a karşı sorumlu. Daha sonra ise bakanlar ve devlet sekreterleri Kral tarafından atanıyor. Bakanlar Kurulu 14 bakan (7 Fransızca, 7 Flemenkçe konuşan) ve başbakandan oluşuyor..
Belçika idari bakımdan dokuz ile ayrılmıştır. Şehirler seçimle başa gelen idareciler tarafından yönetilir. Konseylerin yetkileri sınırlıdır. Eyaletler gibi içişlerinde bağımsız değildir.
Belçika'da nüfusun yüzde 58'ini içine alan kuzeyde kalan ve genel olarak Flemenkçe konuşulan Flemenkler'in yaşadığı Flaman Bölgesi'dir. İkincisi güneyde konuşulan ve genellikle Fransızca konuşulan, nüfusun yüzde 32'sini içinde barındıran Valon Bölgesi'dir. Son olarak da nüfusun yüzde l0'unu barındıran başkent Brüksel bölgesi.
Belçika'da ayrıca Brüksel, Flaman ve Valon bölgelerinin ayrı parlementoları ve yönetimleri bulunuyor. Bu yönetimler daha çok yerel konuları yönetiyorlar. Kuzeyde Flamanca konuşan Flamanlar ve güneyde Fransızca konuşan Valonlar arasındaki gerginlik son yıllarda anayasal değişikliklere sebep oldu. Böylece Belçika 30 yıl süren bir yeniden yapılanma ve reformlar süreci yaşadı ve 2000'li yıllardan sonra yetkileri genel olarak belirlenen üç bölgeli ve üç topluluklu bir federal devlet haline geldi.
Bugün için özellikle Brüksel Bölgesinde bulunan ve zaman içersinde frankofonlaşan belediyelerin yeniden her yönüyle Flaman bölgesine kazandırılması için bölgeler arasında yoğun bir tartışma yaşanıyor. Bu bağlamda en son tartışmalarda ise Flaman Bölgesi İdari ve İç İşlerden sorumlu devlet bakanı Marino Keulen bazı belediyelerin başkanlarının belediye oturumlarında Flamanca konuşmadıkları gerekçesi ile mazbatalarını iptal etti. Flemenkler ile Valonlar arasındaki gerginlik uzun süredir devam ediyor. Flamanlar, derin kurumsal reformlarla bölgesel yönetimlerin yetkilerinin arttırılmasını istiyorlar.
Belçika'da ayrıca ekonomik kaynakların adil kullanımı konusundada yoğun tartışmalar bulunuyor. 11 milyona yakın bir nüfusa sahip olan bu ülkede kriz bu yılın başında su yüzüne çıktı. Bu yönde özellikle Flaman Bölgesi daha fazla ekonomik özgürlük istiyor.
Belçika'da son seçimler 6 Haziran 2007'de yapıldı. Seçimlerin birincisi sağ ittifak olurken hiçbir parti çoğunluğu sağlayamadı. Başbakan Verhofstadt'ın partisinin oylarının düşmesi de siyasi krizi tetikledi.
Uzun müzakerelerden sonra 20 Mart 2008'de Hristiyan Demokrat Parti'den eski Flemenk Bölgesi başkanı Yves Leterme Başbakan olarak atandı.
Her Bölge Kendi Listeleri İle Seçimlere Katılacak..
Belçika'da Bölge parlementolarının yenilenmesine yönelik yapılacak olan seçimlere Brüksel Bölgesi (başkent Brüksel) Flaman Bölgesi (başkent Brüksel) Valon Bölgesi (başkent Namur) olmak üzere 10 farklı şehirde ayrı listelere oy verilecek. Bu şehirlerin öneli bir bölümünde Türk kökenli vatandaşlarımız da ikamet ediyor.
Bölge Seçimlerinde seçmenler Flaman Bölgesinde Anvers (başkent Anvers,) Limburg (başkent Hasselt) Doğu Flandre(başkent Gent), Flaman Brabant(başkent Leuven) Batı Flandre(başkent Brugge) Valonya Bölgesinde ise Valon Brabant(başkent Wavre) Hainaut(başkent Mons) Liège(başkent Liège) Lüksemburg(başkent Arlon) Namur(başkent Namur)'de ayrı listelerde aday olacak kişilere oy atılacaklar.
Valon Bölgesindeki Türk Kökenli Siyasetçiler..
Belçika'da toplam 200 bin civarında Türk kökenli vatandaşımız yaşıyor. Türk toplumunun ancak yüzde 30'luk bir kısmının Valon bölgesinde yaşadığını düşünüyoruz. Bugün için yüzde 90'a yakın bir kitlenin Belçikalı olduğu Türk toplumunun 120 bin civarında bir oy poyensiyeli bulunuyor. Belçika'da yaşayan Türk toplumunun hayata her alanda etkin bir biçimde katıldığı göz önüne alınırsa siyasi alanda olan etkinin sadece insan ve seçmen sayısı ile sınırlı olmadığı daha önceki seçimlerde alınan toplam oylardan görülmektedir.
Belçika'ya göçmen olarak gelen Türk kökenli vatandaşların siyasi alanda pozitif katılımını uyum sürecinin hızlandırdığı ve sorunların daha çok yerel düzeyde rahatça çözülebildiği görülüyor. Siyasi katılım ayrıca toplumsal bir hastalık olan ırkçılık ve ayrımcılık gibi konularda da oldukça etkili bir durum yaratıyor.
Valon bölgesinde 2006 yılında yapılan yerel seçimlerde ve 2007 yılı federal Meclis seçimlerinde bir çok Türk kökenli aday birbiriyle yarıştılar.
Son Yerel Seçimlere Aday Olarak Katılanlar ve Seçilmişler..
*Charleroi bölgesinden Ünal Karaman (MR) 287, Neşe Açıkgöz (CDH) 502, Mehmet Akif Şahin (CDH) 616, Zeki Yaşar (PS)802, Mahmut Doğru (PS)1072*, Serdar Kılıç (PS)1508*, Yeşim Güneş (MR)270, Kaan Turgut(PTB) 48
*Menage beldiyesinden Atilla Gürbüz (MR)52
*Marche-En Famenne beldiyesinden Adnan Şahbaz(OSER)15, Yüksel Mola(Avenir) 301, Hamit Kutlu(MR)195
*Farciennes belediyesinden Atilla Demir(PS)685*, Hasan Gemici(ECOLO) 77
*Aiseau-Presles belediyesinden Özlem Özen(PS) 538*, Emrah Güler(CDH)36, Senay Yüksel(CDH)84, Ali Kaya(AKP)45
*Namur belediyesinden Nermin Kumonova(ECOLO) 534*, Hande Aslan (CDH)300, İmran Kurtuluş (MR)192,
*La Louviere belediyesinden Ali Aycık (PS)358, Halil Serbes(MR) 282, Metin Dikenoğlu(CDH) 53, Kazım Bakındı(PTB)28, Kevser Bostan(UDSC)48, Mustafa Ekinci (UDSC)87
*Sabreville belediyesinden Cengiz Altınbilek (MR)152
*Chatelet belediyesinden Neslihan Bekloviç (PS) 516*
*Quaregnon belediyesinden Şaban Arslan(PS) 329*, Emine Pastal(Citoyen) 25, Naciye Kazkondu(citoyen) 27, Mehmet Kocaoğlan(Citoyen) 96
*Hensies belediyesinden Elmas Yüksel(PS) 292
*Liege belediyesinden Mehmet Aydoğdu (PS)1291*, Ayla Mısırlı (MR)337, Celine Bilginer (MR)366
*Wavre belediyesinden Ayla Serbest(Wavre) 43
*Liege Sint-Nicolas belediyesinden Birol Çokgezen(PS) 681*, Metin Ayhan(ECOLO) 105
*Liege Seraing belediyesinden Muhittin Aksoy(CDH) 48
*Liege Blegny belediyesinden İsmail Kaya(PS) 332 *
*Liege Herstal belediyesinden Ayhan Aktürk(PS) 553 *, Utkan Göngür(PTB)31, Nuri Gürkan (PTB) 29)
*Liege Fleron belediyesinden Nadya Morcimen(PS)293*, Cengiz Albayrak(PS) 239 *, Zafer Can(EPF)126
*Verviers belediyesinden Hasan Aydın(PS) 841*, Duygu Çelik (PS)314, Mina Bilgiç(CDH) 130
*Virton belediyesinden Ayşe Evlice(ECOLO)52, Ceylan Payit(ECOLO) 44
*Malmidy belediyesinden Ersel Kaynak(PS) 209*
*Vise belediyesinden Ernur Çolak(PS) 668*, Birsen Engin(PS) 162, Nazmiye Yapar (MR) 115, Ahmet Karabayır(MR)100, Arife Beyhan(CDH)96, Okay Yılmaz (ECOLO)44
Belçika'da 2006 yılında yapılan yerel seçimlerde Valon bölgesinde bulunan siyasi partilerin listelerinde aday olarak birbirleri ile yarışan toplam 60 aday içersinde ancak 16 Türk kökenli aday meclis üyesi oldular.
2007 yılında yapılan Federal Seçimlerde ise Günsel Elmas.18.920 (MR Senato 6.sıra/Valon bölgesi), Tural Fincan.6,357(ECOLO Liste 12.sıra/Hainaut), Necati Çelik.4.558( PS Liste 14.sıra/Liege), , Nermin Kumanova.3.505...(Ecolo/Namur), Neşe Açıkgöz.2.334(CDH Liste 12.sıra/Hainaut.), Bahtışen Yarol.9.189( CDH Liste 9.sıra/Valon bölgesi)'inden olmak üzere 6 adayın birbiri ile yarıştığını görüyoruz.
Bu adaylar arasında alınan oy potensiyeline bakılırsa Günsel Elmas ve Bahtişen Yarol'un ön plana çıktığı görülüyor.
Valon bölgesinde yapılan daha önceki seçimlere bakılırsa bölgenin klasik siyasi partiler olan PS,MR ve CDH partilerinin göçmen kökenli seçmenlerin daha çok ilgi gösterdiği partiler olarak görülüyor.
2009 Bölge Seçimlerinde Valon Bölgesinden Kimler Aday Olabilir?..
Valon Bölgesinde yapılan son siyasi anketlere göre PS % 27,21 (- % 2,27) ile birinci, MR ise % 27 (- % 4,12) ikinci parti olarak öne çıkıyor. CDH ise % 20,41 (+ % 4,67), Ecolo % 15,04 ve aşırı sağ partisi FN ise % 5,69'lik oy oranı ile Valon Bölgesinin siyasi yüzünü yansıtıyor.
Belçika'da yaşayan Türk toplumunun örgütlenme konusunda Valon bölgesinde oldukça zorlandığı biliniyor. Bu konuda sosyal ve ekonomik sebepler belkide belirleyici oluyor.
Herşeye rağmen toplam nüfusunun önemli bir bölümü Belçikalı olan vatandaşlarımız Valon Bölgesinden artık en az bir temsilci Valonya Parlementosuna göndermek istiyorlar.
Bir milletvekili seçebilmek için oyların bölünmemesi ve listesine Türk köeknkli adaylara yer veren bir kitle partisinin geleceği düşünerek Flaman bölgesinde Meryem Kaçar, Fatma Pehlivan, Cemal Çavdarlı ve Hilal Yalçın örneklerinde görüldüğü gibi bazı kolaylıklar tanınması gerekiyor.
Valon Bölgesi Parlementosu konusunda elbette daha önce aday olmuş bazı isimler yeniden ön plana çıkacaklar.
Adayların durumu.
Hainaut Bölgesi..
PS Cephesi:
Aime Kadınlar derneği başkanı Esma Caner'in adaylık açıklamasından sonra gelen bilgilere göre Charleroi belediye meclis üyesi Serdar Kılıç'ın da aday olduğu bölgenin önemli isimleri tarafından belirtildi.
Atilla Demir ve Özlem Özen adaylık konusunda henüz bir açıklama yapmadı. Ancak Charleroi bölgesinde Esma Caner ile birlikte toplam 9 Türk kökenli adayın listelere girmek için başvuru yaptığı belirtiliyor.
CDH Cephesi:
CDH cephesinde yeni isimler, yeni yüzler olacak mı, bilemiyoruz. Fakat bu seçimlerde daha dinamik adaylar olmadığı takdirde bir önceki seçimlerde verilen destek yeniden gelmeyebilir.
Liege Bölgesi:
Liege bölgesinde dikkat çeken bir diğer öneli ismin ise Liege Herstal belediyesinden Ayhan Aktürk(PS) olduğu görülüyor. Aktürk Herstal bölgesinde yaşayan Türk kökenli vatandaşlarımız tarafından oldukça seviliyor ve takdir görüyor. Aktürk Belçika çapında bir tanınmışlık veya unvan sahibi olmasada yetenekleri ve çalışmaları ile eşine nadir rastlanan bir temsilcimiz durumunda..
Liege bölgesinde MR listesinden de ayrıca bir aday çıkabilir. MR listesinde daha çok Ayla Mısırlı'nın aday olabileceği belirtiliyor.
Namur Bölgesi
Namur belediyesinden Nermin Kumonova(ECOLO) meclis üyesi olarak belkide tüm Valonya'da Ecolo saflarında en etkili siyasetçi olarak yeniden ön plana çıkacak. Genel siyasi yaklaşım nedeniyle daha çok göçmen kökenli adaylara yer vermesi beklenen Ecolo'nun bu konuda diğer partilerden geri kalması ise pek anlaşılır durum değil.
Avrupa Parlementosu Konusunda Neler Olabilir?.
Valonya Bölgesinden Avrupa Parlemntosuna giden temsilci sayısı Flaman bölgesine göre daha az. Bu bölgede Frankofon olarak aynı zamanda Brüksel Bölgesinden de oy alınabiliyor.
Son seçimlerde MR listesinden Senato'ya aday olan Günsel Elmas 18.920 oy alarak tüm otoriteleri şaşırtmıştı. Alınan bu desteğin gerekçesi ve kaynakları konusunda henüz bir araştırma yapılmış değil. Öyle görülüyorki yerel güçler, ve diğer sosyal nedenler insanları bir adaya yönlendirebiliyor.
Avrupa parlementosu konusunda bir Türk kökenli adayın tercih oyları ile de olsa bu aşamada henüz seçilme şansı bulunmuyor. Ancak siyasi partilerin adayın yetenek ve kalitesi göz önüne alınarak bir Belçika vatandaşı olarak genel bir seçmen kitlesine sunulması beklenmedik bir netice doğurabilir. Bu konuda Belçika'da doğup büyümüş ve hayatının her kesitinde tam anlamıyla uyum sağlamış gençlerimizin etnik bir yaklaşımın dışında bir Elio Di Ripo, veya Obama gibi yetenekleri ile ön plana çıkarılması, neden olmasın?..
Valon Bölgesinden Avrupa parlementosu için siyasi partilerin listelerine girecek olan adaylar Brüksel bölgesinden de olabilir. Bu açıdan bir Sait Köse, Halis Kökten, Emir Kır, Mahinur Özdemir veya diğer adaylar Valon Bölgesi listelerinden bir frankofon olarak aday olabilirler.
Değerli okurlarımız,
Önümüzdeki yıl yapılacak olan Avrupa parlementosu ve Bölge parlementoları için yapılacak seçimler Belçika'da genel anlamda süren siyasi kriz dolayısı ile hayati önem taşıyor. Bu bağlamda Türk kökenli seçmenler için oldukça ilginç olacak olan seçimler için bir projeksiyon araştırması yaptık.
Bu konuda ilerki günlerde meydana gelebilecek gelişmeler hakkıda sizleri bilgilendirmeye devam edeceğiz..
Saygılarımızla….