HEDEF MALİYET (GENKA KİKAKU-TARGET COST)
Genka Kikaku maliyetin planlanması maksadıyla yapılan PUKÖ (Planla –Uygula – Kontrol Et- Önle) tabanlı çalışmaların sonucu ortaya çıkan ve ürün üzerinde yaşam döngüsü boyunca doğru maliyetin fonksiyonlara ve özelliklere göre dağıtımını sağlayan bir tekniktir. Bu tekniğin en önemli noktası müşteri gözündeki gerçek değere odaklanmasıdır.
Bu kavramdan yola çıktığımızda eğer her bir parçanın veya bileşenin maliyetinin müşteri beklentisine uygun olup olmadığı araştırılmamışsa bir yerlerde hata olabilir düşüncesiyle Genka Kikaku tekniğine başvurulur. Yeni bir ürün geliştirirken muhakkak Hedef Maliyet-Genka Kikaku çalışılmalıdır.
Hedef Maliyet-Genka Kikaku genel adımları şu şekildedir: Ürün/Hizmeti belirle, Fiyat ve maliyet seviyelerini belirlenmesi, Hedeflerin yakalanması, Yakalanan hedefleri oluşturan maliyetlerin korunması, hatta düşürülmesidir.
Ürüne veya hizmete ait her bir parça tek tek ele alınır ve müşterinin buna vereceği gerçek değer belirlenir. Bunu başarabilmek için özellikle satış sonrası maliyetleri, müşteri şikayetleri, garanti kapsamı ve garanti dışı arıza/şikayet oranları, arıza/şikayet giderme süreleri, bu amaçla yapılmış anketler ele alınır.
Bir örnek ile açıklayacak olursak; 100 TL’ye mal ettiğimiz bir ürün 10 parçadan oluşuyor. Bunlardan bir tanesi sık sık arızalanıyor ve garanti kapsamında yüzde 4 oranında değiştiriliyor. Şirketimize maliyeti değiştirme dahil mevcut fiyatının üç katına mal oluyor. Garanti kapsamı dışında da bu ürün yüzde 2 oranında arızalanıyor ve müşteriye mevcut ürün fiyatının yüzde 5’i kadar ilave maliyete sebep oluyor. Anketlere ve satış pazarlama birimine göre bu parça ve bu parçanın özelliği/fonksiyonu müşteri için son derece önemli bir anlam ifade ediyor.
Aynı ürüne ait diğer beş parça ise aşırı mukavemetli ve ürün ömrü boyunca sorun çıkartmadığı gibi, hurdaya çıktığında bile hala sıfır gibi kullanılabilir durumdadır. Müşterinin bu beş parça ile bir el veya göz teması yoktur, müşteri açısından özel bir fonksiyon/özellik arz etmemektedir. Ürünün bütünlüğü için gereklidir. Bu beş parçanın maliyetleri düşürüldüğünde ve ürün ömrü boyunca dayanım seviyesine indirgendiğinde ciddi bir tasarruf sağlanabilecektir.
Genka Kikaku’ya göre bu veriler ışığında müşteri yukarıda bahsedilen beş parça için fazla bedel ödemektedir. Bunlarda yapılacak doğru anlamda bir tasarruf derhal sorunlu olan parçaya “iyileştirme” bütçesi olarak aktarılmalıdır. Beş parça ucuzlarken diğer sorunlu parçanın maliyeti artırılmalıdır. Bu sorunlu parçanın maliyet artarken kalitesi de çok daha fazla artırılmalı, müşterinin beklentisine uygun hale getirilmelidir. Yani bu parça/bileşen çok daha fazla parayı hak etmektedir, gereksiz yere maliyet bindirilen parçalar ise elden geçirilmelidir.
Böylelikle Genka Kikaku yöntemiyle büyük bir matris hazırlanarak her bir parça veya bileşenin müşteri gözündeki gerçek değerine oturtulmaya çalışılır. Klasik işletmelerde tasarımcıların teknik resimlerini çizdiği ve müşteri adına kendi deneyimleriyle karar verdikleri süreçler bulunmaktadır. Genka Kikaku çalışmasına bayi, satışçı, üretim sorumluları, kaliteciler, finansçılar, tasarımcılar ve hatta müşteriler katılır. Böylelikle müşterilerin yerine satış veya tasarım bölümlerinden tekel mantığıyla karar vermek yerine, PUKÖ çevrimine uygun ve çok taraflı karar verme süreçlerine geçilmiş olunur. Maliyet, Muhasebe ve Finans bölümlerinde oluşmaz, bu birimlerde sonuçlanır. Genka Kikaku ise maliyetin başlangıç öncesi süreçlerini belirlemeye yarar. Bu yöntem sadece sanayide değil; hastane, otel, çağrı merkezi gibi servis sistemlerinde de büyük faydalar sağlamaktadır.
Gökhan Taşdeviren
Leanfact Danışmanlık