Üniversitede okuduğum iktisat dersinin ilk saatini hiç unutmam.
Hoca amfiye dönerek "Mademki buradasınız, akıllı, fikirli gençler olmalısınız, sizce iktisat nasıl tanımlanabilir ?" diye sorduğunda, her kafadan farklı bir ses çıkmıştı.
Verilen yanıtlardan memnun olmayan ve aradığını bulamayan hocamız konuya homo economicus , yani sürekli menfaatini gözeten, mantıklı ve rasyonel düşünen, var olmayan ama varmış gibi kabul edilen bir robot-insandan bahsetmişti.
Bu insanın ihtiyaçlarının sonsuz, bunları tatmin için dünyada bulunan kaynakların ise kısıtlı, yani tükenen türden olduğunu anlattıktan sonra bizlere ezberlettiği tanım şöyleydi : "Ekonomi sınırlı imkanlarla sınırsız ihtiyaçlara çözüm yolları arayan bilimin adıdır" !
Bir yanda sınırsız ihtiyaçlar, diğer yanda sınırlı imkanlar.
İhtiyaçlar kâh maddi, kâh manevi.
Önce midesel, sonra beyinsel ve en son olarak gönülsel.
Üçünü de kalite ve estetik ile doldurmak gerek, olabildiğince…
Ve en zoru da bu ihtiyaçların tatminini sınırlı insan ömrüne sığdırmak tabii ki.
Ve ona bağlı olarak gelişen egoizm, bencillik, aç gözlük, oburluk, hep bencilik, hep bizcilik…
Yani bölücülük !
***
İnsanlık tarihinin değişik dönemlerinde düşünürler, yazarlar ve aydınlar çeşitli kuramlar, düşünce sistemleri, ideolojileri üretmişler.
Ortaçağ karanlığından çıkan insanlık rönesans ve akabinde aydınlanma ile tanışmış…
Derken özgürlük fikri ön plana çıkmış, sanayi devrimiyle birlikte sınıf bilinci gelişmiş, sömürü kavramı temelinde örgütlenmeler başlamış ; kapitalizm, sosyalizm, komünizm, faşizm, laisizm, islamizm derken bugünlere gelinmiş…
İfadelerimin çok kaba taslak olduğunun bilincindeyim.
***
Herşey iyi güzel de, her ideolojinin hayal ürünü bir olmazsa olmazı vardır : Mükemmel insan !
İster mükemmel kapitalist, ister mükemmel sosyalist, ister mükemmel komünist, ister mükemmel faşist, ister mükemmel laik, ister mükemmel müslüman.
Mükemmellik gayri insani bir kavram.
Mükemmellik tanrıya özgü bir nitelik.
İnsan mükemmeli arar, ama bulamaz.
İşte o nedenledir ki, insana ait durumlar va haleti ruhiyeler izafidir, görecedir.
O nedenle aynı koşullara maruz bırakılan iki insanın tepkileri farklı farklıdır.
***
Fanatizm eleştiriye izin vermez.
Çünkü kendisini mükemmel zanneder.
Eleştiriyi de kendisini yok etmek isteyen, dolayısıyla yok edilmesi gereken bir düşman olarak görür.
Sadece demokrasinin var sayıldığı ekonomik bolluk dönemlerinde eleştiriye katlanır gibi yapar…
Tartışmaz, dayatır.
Dinlemez, konuşanı susturur, bilgiçlik taslar, küfreder, hakaret eder, iftira eder, tehdit eder !
Herşeyi bildiğini sandığından öğrenmeye karşıdır.
Hurafeler arkasına saklanır !
***
İnsan beğenmez !
Kuyruk sallar, havlar durur…
Ne de olsa geçim dünyası…
Yakup Yurt ©
Brüksel, 26 Mart 2009
yakup.yurt@skynet.be
