Zekiye Doğan
Sevgili okurlarım merhaba,
CNN Türk’te üzüm bağları ve Türkiye’deki tarımla alakalı bir program izledim. Hollanda Türkiye arasındaki tarımla uğraşan çiftçilerin arasında kıyaslama yaptım. Yüzölçümü 41.543 km olan 17 milyonluk Hollanda tarım konusunda çok ilerde. Diplomalı ve bilinçli çiftçiler neyi nasıl ürettiğini biliyor. Osmanlı zamanında giden Lale soğanlarını örnek verebilirim. İlgimi çeken programdan sonra internet kanalıyla araştırdım ve Konya Akşehir üzüm bağlarını sizlerle paylaşmak istedim!..
Konya bağcılığı antik çağlardan günümüze kadar uzanmaktadır. Ereğli ilçesi İvriz mevkiindeki taş kabartma tabiat anıtı ile Aladağ Vadisindeki antik eserlerde bağ ve üzüm resmedilmektedir. Günümüzde modern bağ örneklerine hemen hemen her ilçede değişik boyutlarda rastlansa da mevcut bağların çoğu yaşlı, geleneksel niteliklerini koruyan yapıdadır. Akşehir’de de durum aynıdır. Dekara üzüm verimi Akşehir’de 350 kg kadardır!..
Akşehir’de bağ alanı Akşehir Gölü Tuzlukçu havzasıdır. Akşehir’de Konya’nın diğer bölgelerinde yetişmeyen ilçeye özgü pek çok üzüm çeşitleri vardır. İşte Akşehir Üzüm çeşitleri:
1- Buzağı Boku, Akşehir yöresinde bulunan, konik salkımlı, küresel, mavi-siyah taneli, 3 çekirdekli, sofralık-şıralık bir çeşittir.
2-Büzgülü, Akşehir yöresinde bulunan, silindirik, orta iri (313 g) salkımlı, geniş oval, yeşil-sarı, küçük (3.2 g) taneli, 2 çekirdekli, sofralık bir çeşittir.
3-Dik Ak Üzüm, Akşehir yöresinde bulunan, silindirik salkımlı, küresel, yeşil-sarı taneli, 2-3 çekirdekli, şıralık-sofralık bir çeşittir.
4-Dik Kızıl Üzüm, Akşehir yöresinde bulunan, silindirik salkımlı, küresel, bordo-kırmızı taneli, 3 çekirdekli, sofralık bir çeşittir.
5-Dimrit Kızıl üzüm, Akşehir yöresinde bulunan, konik salkımlı, küresel, pembe-kırmızı taneli, 1 çekirdekli, sofralık bir çeşittir.
6-Er Dimrit, Akşehir yöresinde bulunan, Kaba, Siyah Dimrit adlarıyla bilinen, fonksiyonel dişi çiçekli, konik, orta iri (351 g) salkımlı, küresel, küçük (2.2 g), mavi siyah renkli, aromatik taneli, 2-3 çekirdekli, sofralık-şıralık bir çeşittir,
7-Gelin Öldüren, Akşehir yöresinde bulunan, konik salkımlı, küresel, pembe-kırmızı taneli, 1-2 çekirdekli, sofralık bir çeşittir.
8-Haki Erce, Akşehir yöresinde bulunan, konik salkımlı, elipsoidal, siyah taneli, 2 çekirdekli, sofralık bir çeşittir.
9-Sık Büzgülü, Akşehir yöresinde bulunan, silindirik salkımlı, elipsoidal, siyah taneli, 2 çekirdekli, sofralık bir çeşittir.
10-Siyah Dimrit, Akşehir yöresinde bulunan, konik salkımlı,söbe, siyah taneli, 1-2 çekirdekli, sofralık-şıralık bir çeşittir.
11-Siyah Gemre, Akşehir yöresinde bulunan, Gemri adıyla da bilinen, konik, küçük (179 g) salkımlı, küresel, siyah, küçük (1.9 g) taneli, 1-3 çekirdekli, şıralık-sofralık bir çeşittir.
12-Tavşan Böbreği, Akşehir yöresinde bulunan, dallı-konik salkımlı, yuvarlak, mavi-siyah taneli, 3 çekirdekli, sofralık bir çeşittir.
13-Tavuk Üzümü, Akşehir yöresinde bulunan, silindirik salkımlı, elipsoidal, yeşil-sarı taneli, 1-3 çekirdekli, şıralık-sofralık bir çeşittir.
14-Tilki Kuyruğu, Akşehir yöresinde bulunan, konik salkımlı, küresel, yeşil-sarı taneli, 2-4 çekirdekli, sofralık bir çeşittir.
15-Zeytin Üzümü, Akşehir yöresinde bulunan, konik salkımlı, oval, mavi-siyah taneli, 1-3 çekirdekli, sofralık bir çeşittir.
16-Yuvarlak Çekirdeksiz [Akşehir-Beyşehir yöresinde bulunan, orta iri (220 g) salkımlı, küçük (2 g) yeşil sarı renkli, kısa elips taneli, çekirdeksiz, sofralık] çeşitleri değişen oranlarda yer almaktadır.
Akşehir gölünün kuruması, üzüm bağlarının yaşlanması ve hastalanması gibi doğal nedenlerin yanı sıra insanların bilinçsizce tarım ilaçları kullanması ve daha fazla gelir getiren ürünlere yönelmeleri Akşehir’e özgü üzümleri tehdit etmektedir. Bu nedenle Akşehir üzüm çeşitlerine sahip çıkılmalıdır. Burada Tarım Bakanımıza büyük görevler düşüyor. Yüzölçümü Konya büyüklüğünde olan Hollanda dünya pazarlarında yer almaktadır. Akşehir üzüm çeşitleriyle bizimde dünya pazarlarında yer almamızı sağlamamız için diplomalı, bilinçli çiftçilere ihtiyacımız var. Var olmamız için, varlığımızı korumamız için, el ele vererek bu konuda çoğalmamız gerekiyor!..
Sevgi ve saygılarımla