Bir 27 Mayıs gününü daha geride bıraktık.
27 Mayıs 1960 darbesi Türkiye Cumhuriyet tarihinde ilk askeri darbedir.
27 Mayıs 1960’ın en önemli yanı seçimle gelmiş ülkeyi on yıl yönetmiş başbakan ve bakanların asılmasıdır. Başta Başbakan Adnan Menderes, Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan idam edildi. Bunun açıklaması olamaz. Çünkü siyasilerin cezasını halk sandıkta, hakimler de mahkemede verirler. Darbeler çağdaş, demokrat Türkiye Cumhuriyeti’ne hiç ama hiç yakışmıyor.
Kaldı ki bu darbe, sadece demokrasiye ve halka karşı yapılmadı. Orduya karşı da yapıldı.
27 Mayıs darbesinde başta o günkü Genel Kurmay Başkanı olmak üzere 7 bin 200 asker emekliye sevk edildi. Böylece generallerin yüzde 90’ı subayların yüzde 75’i kendi istekleri dışında emekli edildi ve ordu zayıflatıldı. (Basın, 25-05-2009).
12 Mart 1971 darbesini de Türkiye’de yaşadım.
Adalet Partisi iktidarda, Demirel başbakandı.
Askerler, hükümete bir ‘muhtıra’ verdiler.
Demirel de şapkayı alıp gitti.
Hakkını teslim etmek gerekir; Ecevit, darbeye karşı çıktı.
“Bu darbe, CHP’ye karşı yapılmıştır” dedi ve İnönü ile yollarını ayırdı.
Ecevit, daha sonra özeleştiri yapıp 27 Mayıs darbesine de karşı çıktı. Darbenin ilericisi gericisi olmaz; darbe darbedir, dedi.
Bu konuda bizlere de rehber oldu.
Hepimizin bildiği gibi 12 Eylül 1980 darbesine de yine o karşı çıktı. Hapiste yatarak bunun bedelini ödedi.
Türkiye’de Daha Darbe Olmaz
Darbeler, AB ülkelerinin de gündemindedir.
Çünkü Türkiye, AB’ye girmek istiyor. AB ülkeleri darbelerin her çeşidine karşıdırlar.
2004 Aralık ayında Hollanda Millet Meclisinde, Sosyal Demokrat (PvdA) grubunda, Türkiye’nin AB üyeliği görüşüldü.
Bu toplantıya ben de Güney Hollanda Eyalet Milletvekili olarak katıldım.
Konu: Türkiye’nin AB üyeliği idi. Türkiye AB’ye üye olamaz denildi. Çünkü Türkiye demokrasisi, darbelerle kesintiye uğratılıyor. Oysa Türkiye’nin AB’ye girmesi için kesintisiz tam bir demokrasi olması gerekiyor, denildi.
Ben de toplantıda söz aldım ve şunları söyledim:
“Evet, doğrudur. Türkiye’de darbelerle, demokrasi kesintiye uğratılmaktadır. Ancak bu durum geçicidir. Türkiye halkının da tam demokrasiye hakkı vardır. Örneğin, AB kriterlerinden birisi de idamın kaldırılmasıdır. Türkiye’nin idam cezasını kaldıracağını ben hiç ama hiç düşünemezdim. Çünkü Osmanlı devleti döneminde 33, Cumhuriyet döneminde ise 3 bakan ve başbakan idam edilmiştir. Ancak Ecevit başbakanlığındaki hükümet, idamı kaldırdı. Böylece Türkiye AB’ye bir adım daha yaklaştı. TBMM böylesi önemli bir kararı aldı. Darbeler konusunda da gerekeni yapacağına inanıyorum. Bunun için AB desteği ve Türkiye’nin AB’ye üyeliği gereklidir, dedim.
Sözlerimi bitirdiğimde salon alkıştan çınlıyordu.
Genel Kurmay Eski Başkanı Hilmi Özkök’ün de belirttiği gibi Türkiye’de artık daha darbe olmaz. Olmaması gerekiyor. Seçimle gelen yine seçimle gitmelidir. Demokrasinin gereği budur. Yaşasın demokrasi.
Tek yol demokrasidir.
Bekir Cebeci
(Eski Güney Hollanda Eyalet Milletvekili)
İstanbul, 30 Mayıs 2025
E-mail: info@bekircebeci.com