- AB Komisyonu, su döngüsünü restore etmeyi ve korumayı, herkes için temiz ve uygun fiyatlı suyu güvence altına almayı ve Avrupa'da sürdürülebilir, dirençli, akıllı ve rekabetçi bir su ekonomisi yaratmayı amaçlayan Avrupa Su Direnci Stratejisini kabul etti.
Avrupa Su Direnci Stratejisi Hakkında Yapılan Açıklama:
Bu kapsamlı strateji, hem mevcut AB su mevzuatının uygulanması hem de 30'dan fazla eylem yoluyla suyun daha verimli bir şekilde yönetilmesi konusunda Üye Devletleri destekleyecektir. Üye Devletler, bölgeler ve belediyelerin yanı sıra vatandaşlar ve işletmeler de su esnekliğinin kilit aktörleridir.
Su varlığımızın anahtarıdır, ancak bugün artık suyu hafife alamayız. Avrupa, yıkıcı seller, uzun süreli kuraklıklar ve orman yangınları gibi aşırı hava olaylarından etkilenmiştir. İklim değişikliğinin etkilerinin artmasıyla birlikte bu durum daha da kötüleşecektir. Hiçbir ülke ya da bölge bundan muaf değildir. Bu durum vatandaşları, çiftçileri, çevreyi ve işletmeleri etkilemekte; sağlık, enerji, gıda ve içme suyu tedarikinde aksamalara ve AB genelinde artan ekonomik kayıplara yol açmaktadır. İşletmeler için en önemli on küresel riskten beşi suyla ilgilidir.
Bugün, iklim senaryoları doğrultusunda AB'nin güvenliğini arttırmak ve işletmelerimizi daha rekabetçi ve yenilikçi, Avrupa'yı da yatırımlar için daha cazip hale getirmek için su esnekliği ve sürdürülebilir su yönetimi gündemimizin merkezinde yer almalıdır. Bu, dünya çapında su teknolojileri patentlerinin %40'ını oluşturdukları için öncülük etmek üzere iyi bir konuma sahip olan Avrupalı araştırmacılar ve şirketler için bir fırsattır.
Başkan Ursula von der Leyen şunları söyledi:
"Su hayattır. Suyun dayanıklılığı vatandaşlarımız, çiftçilerimiz, çevremiz ve işletmelerimiz için kilit öneme sahiptir. Komisyon'un Su Dayanıklılık Stratejisi sürdürülebilir, dayanıklı, akıllı ve rekabetçi bir su ekonomisine giden yolu çizmektedir. Bu kıt kaynağı korumak için şimdi harekete geçmeliyiz."
Su esnekliği için ortak bir Avrupa vizyonu ortaya koyan Strateji, ortak eylem için üç temel hedefe odaklanmaktadır.
İlk olarak, kaynaktan denize kadar su döngüsünü restore edecek ve koruyacaktır. Bu amaçla, Su Çerçeve Direktifi ve Taşkın Yönetimi Direktifi de dahil olmak üzere tatlı sulara ilişkin mevcut AB çerçevesinin etkin bir şekilde uygulanması kilit önem taşımaktadır ve hem su miktarına hem de kalitesine odaklanmalıdır. Buna ek olarak, arazide su tutma oranının arttırılması, su kirliliğinin etkin bir şekilde önlenmesi ve PFAS dahil olmak üzere içme suyundaki kirleticilerle mücadele edilmesi için çabalar arttırılmalıdır.
İkinci olarak Strateji, rekabet gücünü artırmak, yatırım çekmek ve AB'nin su endüstrisini teşvik etmek için su konusunda akıllı bir ekonomi inşa etmeyi amaçlamaktadır. Bu hedefe ulaşmak için su verimliliğinin ve sürdürülebilir su yönetiminin geliştirilmesi elzemdir. Bu nedenle Komisyon bugün, su tüketiminin azaltılmasına yönelik yol gösterici ilkeler sunan Su Verimliliğine ilişkin bir Tavsiye Kararı da yayınlamıştır. AB'de su verimliliğinin 2030 yılına kadar en az %10 oranında arttırılması hedefini ortaya koyan Tavsiye Kararı, Üye Devletlere kendi bölgesel ve ulusal koşullarına göre su verimliliğine yönelik kendi hedeflerini belirlemelerini tavsiye etmektedir. Bu bağlamda, ulusal kaçak seviyeleri %8 ila %57 arasında değiştiğinden, borulardaki kaçakların azaltılması ve su altyapısının kamu ve özel finansman yoluyla modernize edilmesi ve dijital çözümlerin benimsenmesi de önemlidir.
Son olarak, Strateji herkes için temiz ve uygun fiyatlı su ve sanitasyonun güvence altına alınmasına yardımcı olacaktır. Bunu başarmak için Strateji, tüketicilerin ve işletmelerin evde veya işyerinde su tasarrufundaki temel rolünün altını çizmektedir. Bu nedenle Strateji, kamu ve sektöre özgü farkındalığı artırmak için en iyi uygulamaların paylaşımını teşvik etmektedir.
Küresel düzeyde Strateji, AB'nin uluslararası ortaklıklar ve işbirliği yoluyla dünya çapında su direncinin desteklenmesindeki rolünü güçlendirmektedir. Örnek teşkil ederek AB, özellikle Global Gateway aracılığıyla uluslararası ortaklar ve üçüncü ülkelerle küresel bir su gündemini teşvik edecektir.
Stratejinin hedeflerine ulaşmak için toplumdaki tüm aktörler devreye girmelidir
Stratejinin hedeflerine ulaşmak ve Üye Devletleri, vatandaşları, yerel yönetimleri, işletmeleri ve sivil toplumu desteklemek için Komisyon, beş kolaylaştırıcı alanda öncü eylemler önermektedir.
- Yönetişim ve uygulama
AB su müktesebatının uygulanmasını hızlandırmak için, tüm Üye Devletlerle Yapılandırılmış Diyaloglar düzenlenecek ve en iyi uygulamaları teşvik etmek, uygulama zorluklarını ve uygulama önceliklerini belirlemek, sınır ötesi su işbirliğini teşvik etmek ve mümkün olan yerlerde AB kurallarını basitleştirmek ve kolaylaştırmak için bölgeler, şehirler ve su idareleri ile düzenli değişimler yapılacaktır.
- Yatırımlar
Yeterli finansmanı sağlamak ve hem kamu hem de özel yatırımları harekete geçirmek için Komisyon, su için mevcut uyum politikası fonlarını artıracak ve doğa kredileri için bir yol haritası benimseyecektir. Avrupa Yatırım Bankası da Komisyon ile işbirliği içinde yeni bir Su Programı ve Sürdürülebilir Su Danışma Tesisi başlatacak ve 2025-2027 döneminde 15 milyar Avro'nun üzerinde planlanan finansmanı kullanıma sunacaktır. Özel yatırım, su direncinin güçlendirilmesinde kilit bir rol oynamaktadır ve önemli ölçüde artırılması gerekmektedir.
- Dijitalleşme ve Yapay Zekanın Hızlandırılması
Suda dijitalleşmeye ilişkin AB çapında bir Eylem Planı, su yönetimi ve sürdürülebilir su kullanımında Yapay Zeka da dahil olmak üzere dijitalleşmenin tüm faydalarını ortaya çıkaracaktır. Akıllı dijital ölçüm, sızıntı tespitlerini iyileştirmek için önemli bir potansiyel sunmaktadır ve uydu verileri örneğin tahmin konusunda yardımcı olabilir.
- Araştırma ve yenilikçiliğin artırılması
Araştırma ve yenilikçiliğe, endüstriye ve becerilere yapılacak yatırımlar da su sektörünün rekabet gücünü artıracaktır. İnsanları değişimin merkezine koyan Komisyon, diğer eylemlerin yanı sıra bir Su Direnci AR&GE stratejisi ve bir Avrupa Su Akademisi başlatacaktır.
- Güvenlik ve hazırlık
Son olarak, kolektif su dayanıklılığı güvenlik ve hazırlık gerektirir. Komisyon, Avrupa, ulusal ve yerel düzeyler arasındaki bağlantıları güçlendirerek AB'nin sel ve kuraklıklara yönelik gerçek zamanlı erken uyarı ve izleme sistemlerini geliştirecektir.
Avrupa Çevre Ajansı bugün, Su Direnci Stratejisini tamamlayıcı nitelikte, su tasarrufu potansiyelleri ve olası tedbirlere ilişkin bir rapor yayınlamaktadır.
Sonraki Adımlar
Komisyon, Stratejide belirtilen amiral gemisi eylemleri uygulamaya başlayacak ve su verimliliğine ilişkin Tavsiye Kararının ilerlemesini izleyecektir.
Aralık 2025'ten itibaren Komisyon, her iki yılda bir Su Direnci Forumu düzenleyecek ve Stratejinin uygulanmasını ilerletmek için AB paydaşlarıyla kapsayıcı bir diyalog sağlayacaktır.
Ayrıca, 2027 yılında Komisyon, bu Stratejide yer alan eylemlerin uygulanmasında kaydedilen ilerlemenin orta vadeli bir değerlendirmesini yapacaktır.
Arka Plan
Avrupa'nın su sistemleri, sürdürülebilir olmayan yönetim, kirlilik ve sanayi, tarım ve kentsel alanlardan gelen ve iklim değişikliğinin etkileriyle daha da kötüleşen talepler nedeniyle artan bir baskıyla karşı karşıyadır.
2024 Eurobarometer anketine göre, Avrupalıların dörtte üçünden fazlası (%78) AB'nin suyla ilgili sorunları ele almak için ek tedbirler önermesi gerektiğine inanmaktadır.
Avrupa Su Direnci Stratejisi, Komisyon'un 2024-2029 Siyasi Kılavuz İlkeleri'nde duyurulmuştur. Stratejiyi geliştirirken Komisyon, Kanıt Çağrısı, paydaş danışma etkinliği, üst düzey Yuvarlak Masa Toplantıları ve AB'de suyun durumunu değerlendiren yakın tarihli bir rapor paketine yapılan yaklaşık 600 başvurudan yararlanarak geniş bir paydaş yelpazesine danışmıştır. Bu değerlendirmeler, yüzey sularının sadece %37'sinin iyi bir ekolojik statüye ve sadece %29'unun iyi bir kimyasal statüye sahip olduğunu ortaya koymuştur.
Komisyon ayrıca Avrupa Parlamentosu'nun Mayıs 2025'te kabul edilen Su Dayanıklılığına ilişkin Kendi Girişimi Raporu ile EESC ve 2024 Bölge Komitesi Görüşlerinden elde edilen bilgileri de değerlendirmiştir.