Brüksel'de Bir Hafta..7 nisan 2009

AB - TÜRKİYE
G20 ZİRVESİ
AB - MOĞOLİSTAN
AB - KIBRIS
SERBEST DOLAŞIM
TELEKOMÜNİKASYON
ENERJİ
ÇEVRE
EKONOMİK VE MALİ İŞLER
SOSYAL İŞLER
EKONOMİ

 
AB – Türkiye
 
- 61. Türkiye - AB Karma Parlamento Komisyonu (KPK) toplantısı, 31 Mart - 2 Nisan tarihleri arasında Brüksel'de gerçekleşti. Eşbaşkanlığı AB Parlamentosu üyesi Joost Lagendijk ve TBMM milletvekili Yaşar Yakış tarafından yürütülen komisyonun bu toplantısına AB Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış, AB Komisyonu'nun genişlemeden sorumlu üyesi Olli Rehn ve Çek Dönem Başkanlığı'nı temsilen Çek Cumhuriyeti AB Daimi Temsilcisi Milena Vicenova katıldılar.
 
Toplantı gündeminde Türkiye ile AB arası ilişkiler ve Türkiye'nin katılım müzakerelerinin yanı sıra mevcut ekonomik ve mali kriz, Türkiye'nin Orta Doğu'da oynadığı rol, enerji güvenliği ve iklim değişikliği konuları da tartışıldı.
 
Komisyon, AB Komisyonu'nun değerlendirmesine göre açılma kriterleri yerine getirilmiş olan müzakere başlıklarının açılması konusunda ilerleme kaydetmesi için AB Konseyi'ne çağrıda bulundu. Komisyon ayrıca, yeni müzakere başlıklarının açılmasının, Türkiye'nin Avrupa standartlarına yaklaşmak konusundaki kararlılığını güçlendirmesi umudunu bildirdi.
 
Bu toplantı aynı zamanda, önümüzdeki Avrupa Parlamentosu seçimlerinde adaylığını koymayacağını açıklayan Joost Lagendijk'ın görev aldığı son toplantı oldu.
 
- Danimarka Başbakanı Anders Fogh Rasmussen'in 4 Nisan'da NATO Genel Sekreteri görevine seçilmesi sürecinde Türkiye'nin çekinceleri sonucunda ulaşılan uzlaşı kapsamında Türkiye'nin AB ile müzakere süreci açısından da olumlu gelişmeler bekleniyor.
 
G20 Zirvesi
 
- 2-3 Nisan tarihlerinde Londra'da gerçekleştirilen G-20 Zirvesi'nde ABD, Almanya, Arjantin, Avustralya, Brezilya, Çin, Endonezya, Fransa, Güney Afrika, Güney Kore, Hindistan, İngiltere, İtalya, Japonya, Kanada, Meksika, Rusya, Suudi Arabistan, Türkiye ve Çek Dönem Başkanlığı tarafından temsil edilen AB'nin hükümet ve devlet başkanları, maliye bakanları ve merkez bankası yöneticileri bir araya geldi. Zirve sonucunda kısaca şu kararlar alındı:
         
        • Uluslararası Para Fonu (IMF) için sağlanan kaynaklar 750 milyar $ yükseltilecek.
         
        • 250 milyar $ düzeyinde yeni bir SDR dağılımı desteklenecek.
         
        • Çokuluslu Kalkınma Bankaları'nın (MDB) kredi sağlama hacmi en az 100 milyar $ tutarında artırılacak.
         
        • İhracat finansmanları için 250 milyar $ ayrılacak.
         
        • IMF altın satışlarından elde edilecek kaynak en fakir ülkelere verilecek ödünlü krediler için kullanılacak.
         
        • Küresel ekonominin kredi, büyüme ve istihdam hedeflerine ulaşılmasına yönelik 1,1 trilyon $ tutarında bir destek programının oluşturulması.
         
        • Küresel finans sisteminin güçlendirilmesi amaçlı eylem planı çerçevesinde yeni bir Finansal İstikrar Kurulu'nun (Financial Stability Board - FSB) hayata geçirilmesi. Söz konusu Kurul, Finansal İstikrar Forumu'nun (Financial Stability Forum - FSF) takipçisi olarak G20 ülkeleri, FSF üyeleri, İspanya ve AB Komisyonu temsilcilerini içerecek.
         
        • FSB ve IMF, makroekonomik ve mali riskler karşısında erken uyarıyı sağlamak üzere işbirliği yapacak.
         
        • Uluslar arası finans kuruluşlarının yetki, etkinlik alanları ve yönetim şekilleri, dünya ekonomisindeki değişikliklere uyum sağlayacak şekilde yenilenecek ve değiştirilecek. Düzenleme
         
        • ve denetleme sistemlerinin reformu ve bütün sistemik finans kurumlarını kapsayacak şekilde genişletilecek.
         
        • Uluslararası işbirliği yapmayan yönetimlere ve vergi cennetlerine karşı mücadele edilecek. Bankacılık sırları dönemi artık bitmiştir.
         
        • Küresel çapta kullanılacak yüksek kaliteli tek bir muhasebe standartları paketi kararlaştırılacak.
         
        • Kredi derecelendirme kuruluşlarının düzenleme ve gözetimi artırılacak.
 
- Avrupa Özel Sektör Konfederasyonu BUSINESSEUROPE, G20 Zirvesi sonuçlarını, küresel ekonomik durgunluğa karşı müşterek sorumluluk taşınması ve acil olarak harekete geçilmesi ihtiyacı açıkça belirtilmiş olması açısından başarılı buldu.
 
G20 ülkelerinin korumacılığa karşı ortak duruşlarını güçlendirmeleri; finans piyasaları reformu, risk yönetimi ve düzenleyici politikalar konusunda fikir birliğinde olmaları ve ihracat finansmanlarının artırılması kararları memnuniyetle karşılandı.
 
BUSINESSEUROPE, alınan kararların uygulanması aşamasında Avrupa Yatırım Bankası ve ulusal hükümetlerin ortaklaşa çalışarak ihracat finansmanları ve kredilerin garanti altına alınmasını bekliyor ve ayrıca, AB Komisyonu'nun, küresel korumacılık eğilimlerine karşı mücadeleyi ikili ve çoklu ticari ilişkilerde artırmasını teşvik ediyor.
 
AB - Moğolistan
 
- 3 Nisan tarihinde AB ve Moğolistan, yeni bir havacılık anlaşmasına imza attılar. Anlaşma sayesinde üye ülkeler ve Moğolistan arasında karşılıklı imzalanan havacılık hizmetleri anlaşmalarına hukuki kesinlik getirecek.
 
"Yatay" havacılık anlaşması olarak adlandırılan anlaşma Moğolistan ve 12 AB ülkesi arasında imzalanan ikili antlaşmalarının yerini almayacak, fakat daha önce imzalanan anlaşmayı AB kanunlarına uyumlu hale getirecek. Anlaşma, havacılık servislerindeki ikili ulusal kısıtlamaları ortadan kaldırarak AB havayolu şirketlerine kolaylık sağlayacak.
 
AB - Kıbrıs
 
- G. Kıbrıslı yetkililer, önümüzdeki seçimlerde Avrupa Parlamentosu'nda Kıbrıslı Türklere iki koltuk verilmesine ilişkin K. Kıbrıs talebini reddetti. Daha önce Londra'da yaşayan bir grup Kıbrıslı Türk, eğer talepleri kabul edilmezse durumu Avrupa Adalet Divanına taşıyarak Kıbrıs'taki Avrupa Parlamentosu seçimlerinin iptalinin isteyecekleri uyarısında bulunmuşlardı. 

AB Konseyi'nin 2004 yılında aldığı bir karara göre, Kıbrıs'ın Avrupa Parlamentosu'nda 6 seçilmiş kişiyle temsil edilme hakkı var. Ancak yine bu karara göre, G. Kıbrıs hükümetinin K. Kıbrıs'ta kontrolü olmadığı gerekçesiyle adanın kuzeyi seçimlere dahil edilemiyor.
 
Konsey, Kıbrıs sorunun kapsamlı çözümü durumunda, Kıbrıslı parlamenterlerin görev sürelerinin tamamlanmış kabul edilerek ve Kıbrıs'ta olağanüstü seçimlere gidilmesini öngörüyor.
 
Kıbrıslı yetkililere göre G. Kıbrıs kimliği taşıyan yaklaşık 80.000 Kıbrıslı Türk'ün seçimlere oy vermek için kayıt olma ve özel seçim listesine girme hakları var.
 
Serbest Dolaşım
 
- 2006 yılından beri sekiz milyondan fazla AB vatandaşı başka bir üye ülkede ikamet hakkını kullandı. Buna rağmen Avrupa Parlamentosu, üye ülkelerin AB vatandaşlarının serbest dolaşımının önüne birçok engel çıkardığı kanısında.
 
Avrupa Parlamentosu üyesi Adiana-loana Valean tarafından hazırlanan rapora göre serbest dolaşım hakkı ve vatandaşlar ile ailelerinin ikamet hakkının uygulamada hayal kırıklığı yarattığı söylendi. Rapora göre henüz hiçbir üye ülke, ulusal kanunlarını serbest dolaşım yönergesi ile uyumlu hale getirmiş durumda değil.
 
Bu sebeple Avrupa Parlamenterleri, AB serbest dolaşım kanunlarıyla uyumu sağlamayan üye ülkelere karşı AB Komisyonu'nun harekete geçmesi için çağrıda bulundu.
 
Parlamenterler aynı zamanda geçici düzenlemeden ortaya çıkan 'ayrımcı' unsurun yeniden ele alınması ve gözden geçirilmesini istedi. Bu unsur, birliğe 1 Mayıs 2004 ve 1 Ocak 2007'de üye olan ülkelerin vatandaşlarının serbest dolaşım haklarını sınırlıyor. Parlamento, 15 üye ülkenin çalışanlar için serbest dolaşım hakkı kapılarını sekiz yeni üye ülkeye açmadığını, 11 ülkenin de Romanya ve Bulgaristan vatandaşlarına yönelik serbest çalışma hakkı kısıtlamalarını sürdürdüğünü de vurguladı.
 
Telekomünikasyon
 
- AB kurumları, 2010 yılı itibariyle geçerli olacak AB içi elektronik haberleşmeye ilişkin düzenlemeleri yeniden şekillendirmesi beklenen telekomünikasyon paketi konusunda uzlaşma sağlamaya yaklaşıyor.

Gündemdeki yeni düzenlemeler, AB Komisyonu'nun tavsiyede bulunma hakkının devamına olanak tanımakta ve ilgili tavsiyelere iki yıl içinde uyulmaması halinde bağlayıcı kararlar alma yetkisi de tanıyarak Komisyon'un yetkilerini güçlendirmekte. AB Komisyonu, tanınan bu yetkiler sayesinde, elektronik haberleşme konusunda tutarlı uygulamalara gölge düşürebilecek ulusal düzenlemeleri de engelleme olanağına sahip olacak.
 
Yeni düzenlemeler, AB Komisyonu ve yeni AB telekomünikasyon organı BEREC arasında paylaştırılacak bir veto hakkı öngörmekte. AB Komisyonu, uygulamada BEREC'in de konuya ilişkin onayını almak kaydıyla ulusal çözümleri önlemek konusunda bağlayıcı tavsiyelerde bulunabilecek. Ancak, bu uygulamanın, AB kuralları çerçevesinde tavsiyelerin bağlayıcı nitelikte araçlar olmaması nedeniyle, şüpheli yaklaşımlara konu olabileceği belirtiliyor.
 
Enerji
 
- Gazprom'un yayımladığı basın bildirisine göre Azerbaycan'ın Rusya'ya gaz satması konusunda Gazprom ve Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi arasında bir mutabakat belgesi imzalandı. Belgeye göre orta Asya gazının Rusya'ya pazar fiyatından uzun dönemli olarak arz edilmesi sağlanacak. İlk teslimatın ise 2010 yılının Ocak ayında gerçekleşmesi planlanıyor.
 
Söz konusu anlaşmanın imzalanması Nabucco projesinin hayata geçmesini zorlaştıracak. Şöyle ki, özellikle Azerbaycan'ın projede ilk gaz arzını yaratacak ülke olmasının beklenmesi ayrıca Azerbaycan'ın Rusya'ya vereceği gaz sebebiyle, Nabucco'ya verebileceği gaz hacmini azaltacak olması diğer katılımcıların bu projeye olan ilgisini azaltacak
 
Waslaw Doğu Bilimleri Merkezi'ne göre, Rusya-Gürcistan savaşının Rusya'nın Güney Kafkasya'da pozisyonunu güçlendirmesi, Batınınkini ise azaltması, ayrıca Türkiye ile Rusya arası ilişkilerin güçlenmesi ve bu ikilinin Kafkaslar'da işbirliği içinde hareket etmeyi tasarlaması ve Türkiye - Ermenistan ilişkilerinde yaşanan gelişmeler, Azerbaycan'ın son dokuz aydaki pozisyonu ciddi biçimde değiştirdi.
 
Çevre
 
- AB Komisyonu, 2013 yılı sonrası iklim değişikliği uyarlama stratejisine ilişkin olası etkileri ve konunun değişik sektörler üzerindeki maliyetlerini belirlemek üzere 2012 yılına kadar planlanan sektörel politikaların gözden geçirilmesi konusunda öneride bulundu.
 
AB iklim politikası, gaz emisyonlarının azaltılması ve uluslararası düzeyde, ilgili aktörlerin küresel ısınmanın önlenmesine ilişkin tedbirler konusunda ikna edilmesi konularına yoğunlaşmakta. Yaşanan sıcak hava dalgaları, taşkınlar, orman yangınları, bu felaketlerin küresel ısınma üzerindeki etkilerini önlemek amacıyla alınacak önlemlere ilişkin stratejilerin belirlenme ihtiyacını gündeme getirmekte. Bu çerçevede, Haziran 2007'de AB Komisyonu, iklim değişikliğine uyum konusunda bir "Yeşil Kitap" yayınlanmıştı. Komisyon, halihazırda 2008 sonu itibariyle yayınlanması beklenen ve konuya ilişkin olarak 2013 yılı sonrası için kapsamlı stratejilerin temeli niteliğinde olduğu belirtilen bir "Beyaz Kitap" üzerinde çalışıyor.
 
AB Komisyonu, üye devletlerce bu konuda gerçekleştirilen geniş çaplı araştırmaların ve bilginin paylaşımı konusuna dikkat çekmekte ve bu konunun çözümü için bir paylaşım bilgi bankası kurulmasını önermekte. Bunun yanında Komisyon, tarım, enerji, ulaşım, turizm ve sağlık gibi tüm AB politikalarının da küresel ısınmaya olası etkileri açısından gözden geçirilmesi gerektiğine dikkat çekmekte.
 
Ekonomik ve Mali İşler
 
- Avrupa Yatırım Bankası (AYB), Yunanistan'ın en büyük bankaları arasında yer alan Alpha Bank ve Eurobank EFG ile Yunanistan'daki KOBİ'lere kolaylık sağlamak için 500 milyon € tutarında bir anlaşma imzaladı. Ayrıca, anlaşma kapsamında her iki banka da bu tutara ek olarak 250'şer milyon € olmak üzere toplam 500 milyon € da kendi kaynaklarından kullandıracak ve toplam finansman 1 milyar €'ya ulaşacak.

AYB'nin ortağı bankalar, Yunanistan ve komşu ülkelerinde yaygın şube ağına ve geniş küçük ve orta boy işletme portföyüne sahip durumda. Söz konusu kaynaklar sanayi, tarım, turizm ve ticari hizmetler alanında faaliyet gösteren küçük ve orta boy işletmelere likidite ihtiyaçlarını da kapsamlı karşılayacak şekilde finansman sağlamak amacıyla kullandırılacak.
 
Sosyal İşler
 
- Çalışma Süresi Yönergesi gözden geçirme süreci, üye ülkeler ve Avrupa Parlamentosu arasında anlaşmaya varılamaması nedeniyle 2 Nisan'da yapılan toplantıda kesintiye uğradı. AB Dönem Başkanı Çek Cumhuriyeti'nin AB kurumlarını uzlaştırmak için Ocak ayından bu yana harcadığı çabalar yetersiz kaldı.

Yönergeyle ilgili en önemli iki sorun, "dışarıda kalma seçeneği" ve çağrıya hazır bulunma süresi konularında anlaşmaya varılamaması. 4 Mayıs'ta tekrar Parlamento'nun gündeminde yer alacak yönerge konusunda üye ülkelerin 28 Nisan'a kadar uzlaşması gerekiyor.
 
Ekonomi
 
- Avrupa Merkez Bankası (ECB) tarafından 2 Nisan tarihinde yayınlanan bildiriye göre, düzenli ekonomik ve parasal analizler sonucunda ECB Yönetim Konseyi, ECB'nin faiz oranını 25 baz puan azaltmaya karar verdi. Bu faiz indirimi ile birlikte 8 Ekim 2008 tarihinden itibaren toplam faiz indirimi 300 baz puan olarak gerçekleşti. Son faiz indirimi ile birlikte faiz oranı %1,25'e gerileyerek tarihinin en düşük seviyesini indi.

Faiz indirimi kararının verilmesinde fiyat baskısının durgun olması, emtia fiyatlarının önemli şekilde düşmesi ve ekonomik aktivitede hem euro alanının, hem de küresel bazda pazarların zayıflaması sebepleri etkili oldu.
 
- Eurostat tarafından dönemsel ayarlamaya tabi tutulan işsizlik oranı, Euro alanında (AB16) Şubat 2009 için %8,5 olarak gerçekleşti; bu oran Ocak 2009'da %8,3, Şubat 2008'de ise %7,2 idi. AB27 işsizlik oranı ise Şubat 2009 için %7,9 iken bu oran Ocak 2009'da %7,7 ve Şubat 2008'de %6,8 olarak gerçekleşmişti.
 
Eurostat tahminlerine göre Şubat 2009'da 13,5 milyonu Euro alanında (AB16) olmak üzere, AB27'de 19,2 milyon kadın ve erkek işsiz durumda. Ocak ayı ile karşılaştırıldığında AB27'de işsizlik 478 bin kişi artarken Euro alanında (AB16) 319 bin kişilik bir artış söz konusu.
 
- Eurostat verilerine göre mal ve hizmetlerin toplamı bir arada alındığında, AB27 ve ABD dünyadaki en yüksek tutarlı ikili ticaret hacmine sahip.
 
AB27, ABD ile gerçekleştirdiği ticaretinde 2000 yılından beri sürekli ticaret fazlası vermekte. AB27'nin ABD'ye ihracatı 2008 yılı için 249 milyar € olarak gerçekleşirken, ABD'den ithalatı 186 milyar € oldu. Buna göre AB27'nin 2008 yılında ABD'ye karşı ticaret fazlası 63 milyar € olarak gerçekleşti.
 
AB27 ile ABD arasındaki ticaret genel olarak makine, araç ve kimyasallar üzerinde yoğunlaşırken. AB27'den ABD'ye en fazla ihracat gerçekleştiren ülkeler sırasıyla Almanya, İngiltere, Fransa ve İtalya oldu.
 
- Endüstriyel siparişler endeksi Şubat 2009 itibarıyla Euro Alanı'nda (AB16) bir önceki aya göre %0,5, AB27'de ise %0,3 oranında azaldı. Şubat 2008 verilerine kıyasla bu oranlarda %1,8 ve %0,8 oranlarında düşüş kaydedildi.
 
Üye ülkelere göre bakıldığında en yüksek aylık artışlar Macaristan (%2,4), Polonya (%1,5) ve Danimarka'da (%1,3); en önemli düşüşler ise Litvanya (%1,2), Bulgaristan (%0,9) ve Estonya'da (%0,7) kaydedildi.
*
BRÜKSEL'DE GELECEK AY

AB Kurumları
         
        • 6-7 Nisan, Adalet ve İçişleri Bakanları Konseyi
         
        • 23-24 Nisan, Tarım ve Balıkçılık Bakanları Konseyi
         
        • 27-28 Nisan, Genel İşler ve Dış İlişkiler Bakanları Konseyi
         
        • 4-7 Mayıs, Avrupa Parlamentosu Genel Kurul Toplantısı
         
        • 5 Mayıs, Ekonomi ve Maliye Bakanları Konseyi
 
Konferanslar-Seminerler
         
        • 8 Nisan, "A People's Peace in Cyprus - Findings of the 2nd CEPS inter-communal survey of public opinion in Cyprus", CEPS 
  
        www.ceps.eu 
          
        • 7 Mayıs, "How are you doing? - SMEs in a Larger Europe", BUSINESSEUROPE,
         
         www.businesseurope.eu

        • 19 Mayıs, "LSE Türkiye Kürsüsü ile TR PLUS ortaklığıyla Türkiye-AB ilişkileri Semineri", 
        
         www.centreforturkeyineurope.eu 
          
 
HAZIRLAYANLAR :
Suna Orçun – Serhan Salman
bxloffice@tusiad.org 
www.tusiad.org