05.Temmuz 2009.tarihi akşam saatlerin de Çin devleti internet sitesi "xinhua.net" Urumçi halk meydanında bir kaç yüz kişilik gösteri olduğunu,70 kişi polis tarafından tutuklanarak götürüldüğü,kalan göstericiler dağıtıldığı haberini yayınladı.
Aynı gün iki saat sonra yine "xinhua.net" Urumçi halk meydanına bir grup gösterici polis barikatını yararak girdiğini,30 gösterici tutuklandığını,diğer göstericiler dağıtıldığını yazdı.ölü 2 olduğunu açıkladı.
6.Temmuz sabah saat 09.30
Urumçi şehir belediye başkanı J.Hisamettin basın karşısına çıktı.
"5.7"olayında ölü sayısı 140,yaralı 828 olduğunu açıkladı.Olayı "3 güç" çıkardığını,ülke dışında planlanıp,ülke içinde gerçekleştirildiğini ileri sürdü.her hangi bir isim,yada adres göstermedi.
6.Temmuz sabah saat 11.46.
Uygur özerk bölge başkanı Nur Bekri televizyoncuların karşısına geçti. olayların patlak vermesinde internet yazışmalarının etkili olduğunu, ülke dışında planlanıp, ülke içinde gerçekleştiğini "3 güç" tarafından yapıldığı açıklandı. her hangi isim,adres gösterilmedi.
Bu gün gerçek yetkiye sahip Han yöneticiler ortalıkta görülmedi.
6.Temmuz akşam saat 7.
Uygur özerk bölge komünist parti sekreteri Vanglochuan televizyonda açıklama yaptı.olaydan 26 saat,Nur Bekrini açıklamasından 8 saat sonra,Vang şöyle konuştu "26.6 şaoguan,5.7 Urumçi olayları Rabiya Kadir ve dünya Uygur kurultayının en büyük komplosudur" Devlet internet sitesi "xinhua.net" haberi anında dünyaya yaydı.
Çin muhalifetleri,"5.7"Urumçi olayını kimin üstine,nasıl yıkıması gerektigi konusunda Çin komünist parti merkezi komitit fikir birliğine veramadan 26 saat zaman geçirdiğini,sonunda,Rabiya Kadir'e yıkmanın çok isabetli olacağına karar verildiği konusunda haber ve yorumlar yaynladılar.
6 Temmuz akşamı Vanglochuan açıklama yaptığı dakikalarda,Beijingde Çin dış işler bakanlığı,Amerikanın Beijing büyük elçisini çağırararak nota verdiler.basından saklanan bo nota,Obama hükümetinin suskun kalmasında büyük etki yaratmıştır.
Vanglochuan neden "5.7"olayını Rabiya Kadir ve dünya Uygur kurultayına mal etmeyi uygun görmüştür?
1.Vanglochuan kendi sorumlulugundan sırılmak için.
2.Washingtonda ikamet etmekte olan Rabia Kadir'i hedef göstermekle Amerikayı zor durumda bırakmak ve bu vesile ile Amerikan yünetimini Uygurları desteklemekten alıkoymak için.
3.Çin ile diplomatik ilişkisi olan tüm ülkelerin dış dünyadakı Uygurlardan uzak durmasını saglamak için.
Çin yönetiminin hilelerle dolu bu planı, Amerikayı zor durumda bırakarak susmasını sağlamaya kısmen yaramıştır.ondan başka tüm niyetleri büyük fiyaskoyla sonuçlandı.kendi kurşunu ile kendini vurmuş oldu
Poropaganda alanında Çin Uygurlara tamamen mağlup düşmüştür.
Elinde tüm imkanları olan bir siyasi hakimiyet.üstelik yurt içi ve dışındaki Uygurların hareketleniş durumunu saniye-saniyesine kadar takip edebilme yeteneği ve teknolojisi olan bir istihbarat ağına sahip bir devlet,kendi sınırları içindeki olayların önüne geçemeden,sorumluklarını memleketten 10 bin kilometre uzaktakı birine yıkması,Çin yönetiminin yolsuzlukara diz boyu batmış,çevresinden habersiz,halkla ilişkisi kopmuş beceriksiz bir hakimiyet oldugunu gözler önüne sermiştir.
Dünyanin en büyük ve en güçlü devletlerinin biri olan Çin,Rabiya Kadir'i suçlamaktan başka hiçbir kanıt ortaya koyamaması,Büyük devletlerde olması gereken ciddiyet ve sorumluluktan yoksun oldugunu kanıtlamıştır.
Eğer Rabiya Kadir,bir-iki kelime söz ile Doğu Türkistandakı millet'i ayağa kaldıra bilecek güce sahip olsa idi,Çin yönetimi Doğü Türkistanda ayakta kalabilirmiydi?
Vanglochuan dış dünyada,kendi kalesine gol atmıştır.
Rabiya Kadir ve Dünya Uygur kurultayı hakkında milyarlarca dolar harcanarak reklam yapılsa da,dünya çapında böyle bir tatınma firsatına kavuşması olanaksızdı.
Vanglochuan genç yıllarında universite sınavından geçemeden ekmek kapısını komünistik parti üyeliginden arayan biri oldugundan 65 yaşında olmasıa rağmen,başkalara tuzak kurmayı akıl zannedenlerdendir.onun en seviyesiz,ahlak dışı tezgahlarından biri,kendeleri tarafından rehin alınan çocuk ve akrabalarını,hatta hapisteki çocuklarını televizyonda konuştararak,mektup yazdırarak Annesi Rabiya Kadir'i kötülemeye zorlamasıdır.bu konudakı yazı ve haberleri 02.ağustus günü "xinhua.net" te yayımladılar.
Dünyada rezil olan Çin olmuştur.sempati kazanan Rabia Kadir olmuştur.
Çin yönetiminin bu işi,devlet ahlaksızlığının dünyadaki tek örneğidir.ağır derecedeki insan hakları ihlalidir.tüm dünyanın kınaması gerekir.
x x x x
7.Temmuz sabahı.
Uygur bayanları,anaları,kızkardeşleri gençleri Urumçi sokaklarında yürüyüşe çıkmıştır.kayıp olan kocalarını,çocoklarının geri verilmesini istemişlerdir.polislarca her yerde engellenmiştir.
7.Temmuz öğleden sonra.
Han Çinliler ellerindebiçak-sopa,Uygurlardan intikam alacaz diye Urumçide sokaga çıkmışlardır.polis koruması ile yürüyüş tamamlanmıştır.
7.Temmuz.öyleden sonra.
Urumçideki polis yetkilileri ölü sayısını 156 (27 bayan),yaralı sayısını 1434 olarak açıkladı.
7.Temmuz.
"xinhua.net" "dungfing" markalı 40 askeri kamyon askerin kaşkar şehrine girdiğini yayınladı.aynı gün Hoten.Aksu,Gulja şehirlerinede askerler yerleştiğini,tüm bu şehirlerde dolahan durum ilan edildigi duyuruldu.
8.Temmuz.
Dünya basını tamamen Uygurların lehine yayın yapmaya başladı.ekranlarda Çinlilerim ölü,yaralıları değil,Uygur kadınlarının masum yürüyüşü,Çinli Hanların sopa,demir-çokmaklarlar yürüyüşü yer alan gürüntiler yayınlanmaya başladı.
8.Temmuz
Beijing milletler universitining öğretim gürevlisi,prof.bağımsız araştırmacı,Uygur "hukuk uyanışı harekati"lideri İlham Tohti Beijing polislarinca göz altına alındı.
6-7-8-9. Temmuz günleri Urumçi,Kaşkar,Hoten,Aksu,Gulja şehirlerine 50.000 kişilik Çin ordusu nakil edildi. yakalanan Uygur sayısı 2000 civarinda
10.Temmuz cuma.
Çin üçinde,Uygurlar içinde kritik bir gün.
Ak mesçit önünde cuma namazından çıkan Saysı 300 cıvarında olan Uygur camaeti 2 saat yürüyüş yapabildi.100e yakın gösterici tutuklandı.diğerleri joplanarak dağıtıldı.
12.Temmuz
Urumçi belediye başkanı C.Hisamettin ölü 184.yaralı 1860 olarak açıkladı.sorumlu olarak Vanglochuannin sözünü tekrarladı.Rabiya Kadir'i hedef olarak gösterdi.
Doğu Türkistanin her yerinde tutuklamalar devam ediyordu.
13.Temmuz.
Urumçide 3 Uygur sokak ortasında polislarca vurarak öldürüldü.
13.Temmuz.
Gulca şehir komünist parti genel sekreteri Coubaohua,Gulca şehrinde gösteri organizasyonu ile meşgul olan 70 kişinin tutuklandığını açıkladı.
15.Temmuz
Vanglochuan ölü sayısı 192.yaralı sayısı 1721 olduğunu bizzat kendisi açıkladı.
17.Temmuz cuma
Dogu Türkistanin her hangı bir yerinde şiddet olayı olmadı.
18.Temmuz.
Vanglochuan Tüm Doğu Türkistan çapında geniş çapta tutuklama emri vermiştir.
21.Temmuz
Merkizi parti komititi milletler kmitesi başkan yardımcısı Vuşimin Beijingde düzenledigi basın toplantısın ,"5.7"Urumçi olayının devletin milli politası ile ilişkisi bulunmadıgını,devletin milli politikasinda hiçbir kusur bulunmadıgını açıkladı.
30.Temmuz
Çin komünist parti plot büro üyesi,Gungdong eyaleti partıkom genel sekreteri Vangyang "Çinin milli politikasını değiştirme zamanı geldi"diye yabancı gazeticilere açıklama yaptı.Vangyang Çin devlet başkanı Hucingtao'un hemşerisi ve ona çok yakın biri olması ile,Guangdongda yaptıgı atılım,reformlarla gündeme gelen biri olarak sözleri Çinde ve dünyada çok dikkat çekmiştir.
31.Temmuz.
Çin basınında Dogu Türkistan'ı 17 senedir demir yumrukla yöneten 65 yaşındakı diktatör Vanglochuan'in gürevden uzaklaştırılıcağı konusunda haber ve dedikodular yayımlanmaya başlamıştır.
2.Ağustos.
"xinhua.net" Rabiya kadir'in çocok ve kardeşlerinin onur kırıcı mektuplarını yayımladı.
3.Ağustos.
"xinhua.net" Doğu Türkistanda çok sayıda suçlunu tutuklandıgını yayımladı.tutukluları" terorist"olarak isimlendirdi.
4.Ağustos
Uygur özerk bölgesi iç işleri bakan yardımcısı,Urumçı şehir eminiyet müdürü Çinzhuangvi,Urumçide 718 sanığın yakalandığını duyurdu.
5.Ağustos. 5.7"küni kapatılan internet ve kablolu,kablosuz telefonlar Uygurlar için hala açılmadı.Doğu Türkistanda Han çinlinin telefonuna ulaşılıyor.Uygura ulaşılmıyor.
Doğu Türkistanda Uygurlara ait olan 1000 den fazla internet siteleri çalışmaz durumda.
bir ay içinde edindiğim bilgilere göre Uygurlardan ölen kişi sayısı 1000 den fazla.tüm Doğu Türkistanda tutuklanan kişi sayısı 30.000 ile 35.000 arasında.tutuklama ben bu yazıyı yazmakta olan dakıkalarda da devam etmektedir.
5-6.Temmuz sokaklardan toplanıp götürülen Uygur yarıdar ve cesetlerden bir ay içinde bir tanesi bile ailisine geri verilmemiştir.
x x x x x
Uygurlar ne kazandı?
Uygurlar çok agır insan kaybı bedeline,tekrar kahraman bir millet olarak doğmuştur.kendine olan güven duygusu yeşermiştir.dünyaya tanılmıştır.kaybettigi uluslar arası saygıyı kazanmıştır.gündeme oturmuştur.gündemden düşmeyecektir.
Çin kamuoyu tarafından Çin devlet milli politikasının sorgulanmasına başlaması bunun bir kanıtıdır.
Kısacası,Uygurlar insanca yaşamaya layık bir halk oldugunu ispatlamıştır.
Uygurlar ne kaybetti?
Uygurlar 10-15 sene içinde yeni yetişen genç , kahraman,bilgili,girişimci,atılımcı milletin umudu olan bir kuşagın kaymak tabakasını kaybetmiştir.vatanda yetişen genç önderleri ilim ve bilim adamlarını kaybetmiştir.kayıpları maddi değerlerle,istatistik rakamlarla terif etmek inkansizdir.
Yurt dişinda yaşayan Uygurlar,vatan çindeki kardeşleri için elinden gelen tüm çabaları göstermiştir.fakat,,dışardakiler,vatandaki kayıpları durdurma,yarılılara lojistik yardım...konularında eli-kolu bağlı halde çaresiz kalmıştır.
"5.7"olayında ve sonrası Uygurlar tez ve ağır mağlubiyete uğramıştır.sebebi organızasyondan yoksun kalmaları.aydın gençlerimiz "devlet şefkati" ne aşırı güvenmişlerdir.kahramanlarla liderlerin gücü birleşememiştir.eyaletler Urumçiye uyum sağlayamamıştır.
Vanglochuan'in akan kandan,kin-nefretten beslenen.Uygur-Han arasındakı çatışmadan büyük rant sağlayan çetesi, Uygur halkından uzunca bir süre devlet gücünü kullanarak intikam alacağı kesindir.
Gerçi,Yurt dışındakı teşkilat ve Uygurlar,memleketteki olaylardan sorumlu tutulmasına rağmen,Vatan içindeki siyasi hareketlere önderlik yapmayı düşünen,yada böyle bir yeteneğe sahip yurt dışı kökenli bir Uygur teşkilati yoktur.vatan içindeki Uygur önderleri bu durumu net olarak anlamalı.
Tüm dünyada Uygurların durumunu anlayan,uygurları haklı bulan,acılarını paylaşan,onlara duygusal olarak kendini yakın hisseden sayısız insan,kurum,kuruluşlar olduğu bir gerçektir.fakat,Uygur milletini imha olmaktan koruyacak,fiziken ve manen himaye edecek güç vatan içindedir.o güç Uygurun kendisidir.
,kendimize inanarak kendimizi koruyabiliriz.
Biz özgürlük istiyoruz.özgürlüğün kaynağı biziz.
Vatan dışında,vatan için,millet için can atan çok sayıda Uygur vardır.bir çoklar vatandakilere akıl veriyor.
Vatandakılerin akıl'a değil,yardım'a ihtiyaci vardir.
Biz dişarda kendimizi göstermek için televiyondan,televizyon'a koşarken,memlekette ölen kardeşimin dul eşi ,yetim çocuğu,çaresiz anne-babası varmıdır diye düşünebildik mi?düşünebilmişsek vicdanımız rahat demektir.
Rusların bir ata sözi vardir "ısıracak köpek havlamaz".
Şunu tekrarlamak istiyorum;Vatandakı kardeşlerin akil'a değil,yardım'a ihtiyaci vardir.
05.08.2009
http://www.wetinim.org/forum/viewthread.php?tid=2526&extra=page%3D1
Yazının Uygurcası aşagdakı linktedir;
http://www.wetinim.org/forum/viewthread.php?tid=2508
Gönderen: M.Azat Azat
m.azat@live.com
