Ticari faaliyete başlama niyetinde olan bir müteşebbisin yapması gereken bir çok hazırlıklar vardır. Bunlar yapmayı planladığı ticari faaliyetin piyasadaki durumunun "pazar araştırması" araştırılmasından tutunda çalışacakları tedarikcilerin araştırılması ve tesbitine, işletme yerinin seçiminden fizibilite çalışmasının yapılmasına, faaliyet için zorunlu olan yasal ruhsatların araştırılıp tesbitinden logo ve isim çalışmalarına kadar daha bir çok hazırlıklardır.
Ticari faaliyetin hukuki şeklini belirleme, faliyet yapısına en uygun olan bir hukuki şekli seçmede bu hazırlıkların en önemlilerinden birisidir. Ne yazıkki bu konuya gereki olan hassasiyet gösterilmemektedir. Faaliyete uygun bir hukuki şekil seçememek veya bilinçsiz bir seçim yapmak şirketle ilgili herhangi bir olumsuzluk veya iflas halinde girişimcileri ciddi maddi zararlara uğratabilir. Şirket iflasları sadece maddi zararlarla sınırlı olmayıp çok ciddi sosyal sorunlarıda beraberinde getirmektedirler.
Ticari faaliyetin hukuki şekli demek; ticari faaliyetin gerçek kişilik mi yoksa tüzel kişilik altındamı yapılacağıdır. Belçika`da ticari faaliyetler üç şekilde yapılabilir. Bunlar:
- Gerçek Kişilik - Eenmanszaak - Personne Physique
- Şirketler - Vennootschap - Entreprise
- Dernekler - Vzw - Asbl
Gerçek Kişilik:
Adı üzerinde kişinin kendi adına ticari faaliyette bulunmasıdır. Burada halk arasında söylenilen " tek kişilik küçük olan şirket " gibi bir tanım yanlıştır. Gerçek kişilikler şirket değildir. Burada bir ortaklıktan bahsedilmez. Gerçek kişilikler genellikle küçük, bir-iki aile ferdinin çalışılabileceği, yüksek kârlar elde edilmeyen, büyük yatırımlar gerektirmeyen ve özellikle büyük riskler içermeyen ticari faaliyetler için tercih edilmelidir. Bu yapıda işletmecinin şahsi malvarlığı ile ticari faaliyeti şirketlerde olduğu gibi ayrı değildir. Yani ticari faaliyetin iflası demek kişinin de iflası anlamına gelir. Bu durumda iflas eden gerçek kişi iflastan doğan borçları için bütün malvarlığı ile sorumludur.
Avantajları :
- iş idaresi belgesi/yeterliliği olan ve yasal engeli bulunmayan prensip olarak herkes basit bir prosedür ile faaliyetine başlayabilir,
- başlama maliyeti düşük olup 81.50 avro masrafla başlanılabilir,
- basit muhasebe yöntemi ile defteri tutulabileceğinden muhasebe masrafı düşüktür,
- tek kişi olduğundan ticari kararlar daha kolay alınabilir,
- idari yapısı oldukça basittir,
- minimum sermaye zorunluluğu yoktur,
- noter kanalı ile kuruluş zorunluluğu yoktur..
Dezavantajları:
- girişimcinin sorumluluğu sınırsız olduğundan her hangi bir iflas durumunda şahsi mal varlığınıda kaybeder,
- net kâr şahsi gelir vergisine tabi tutulduğundan 37.330,00 avro nun üzeri belediye vergisi hariç %50 üzerinden vergilendirilir. Belediye vergisi eklendiğinde bu oran bazı bölgelerde %55 lere yaklaşmaktadır.. (Belçika`da her belediyede vergi oranları değişebilmektedir. Zenginliğine göre bazı belediyeler bu vergiyi almazken bazı belediyelerde ise vergi ödeme oranının %8 kadar belediye vergisi almaktadır),
- her hangi bir miras durumu sözkonusu olduğunda bu işletmenin sonu olabilmektedir..
Tüzel Kişilikler:
Şirketler ve Dernekler tüzel kişiliklerdir. Şirketler gibi derneklerde ticari faaliyette bulunabilirler. Yalnız hukuki şekil olarak derneklerle ticari faaliyette bulunmak çok yaygın olmadığından burada bu konudan bahsetmeyeceğiz..
Belçika`da sekiz ayrı şirket şekli göze çarpmaktadır. Bunlardan birini tercih ederken yeterince bilgi alıp yapıya, faaliyete, risk unsuruna, ortaklık durumuna, vs göre doğru seçimi yapmak önemlidir. Bunlardan en fazla tercih edilenler ise sınırlı sorumlu limited, anonim, kooperatif ve komandit şirketleridir.
Bazı şirket çeşitlerinde kurucuların sorumluluğu sınırlı ve bazılarında ise aynı gerçek kişilikte olduğu gibi sınırsızdır. Eğer bir şirketin noter aracılığı ile kurulma ve belirli bir miktar minimum sermaye zorunluluğu varsa şirket kurucularının sorumluluğu sınırlıdır. Eğer böyle bir zorunluluk yoksa şirket kurucularının ve yöneticilerin sonumluluğu gerçek kişilikte olduğu gibi sınırsızdır. Her iki durumdada katılımcı (şirkette aktif çalışmayan) ortakların sorumlulukları yalnızca koymuş oldukları ve hisselerine tekabül eden sermaye ile sınırlıdır.
Şirketlerde sınırlı sorumluluk demek; herhangi bir iflas durumunda şirket kurucularının (ortaklarının), eğer şirket ilgili mevzuatlara uygun ve yasal yükümlülükler yerine getirilmiş bir şekilde yönetilir ve şirketin mali sıkıntıya düşmesine ve iflasına yönetim hatası veya ihmali sebep olmamışsa, şirkete konulan sermaye kadar sorumlu olmaları demektir.
Sınırlı sorumluluk yapısında kurulan şirketin iflası durumunda devlete ve üçüncü kişilere karşı olan borçlarından dolayı, yukarıda bahsedilen şartlar yerine getirilmiş ve şirket kuruluşunda da belirtilen sermayenin tamamını ödenmiş olması şartı ile, yöneticiler ve ortaklar bu borçlardan sorumlu tutulamazlar. Aksi halde şirket yöneticisinin sorumluluğu sınırsız diğer ortaklarınki ise koydukları sermaye ile sınırlı oranda olacaktır. Birde bu şirket şekillerinde kurucuların şahsi malvarlıkları şirketinkilerden tamamen ayrıdır.
Avantajları:
- yönetici ve kurucuların malvarlıkları şirketin mal varlığından tamamen ayrıdır. Normal şartlarda şirketin iflası durumunda ortakların ve yöneticilerinin malvarlıkları hiç bir şekilde zarar görmez.. (!!! bu kural sınırsız sorumlu şirketler için böyle değildir. Burada yöneticiler ve ortaklar bütün mal varlıkları ile sorumludurlar),
- Kurumlar vergisine tabi olduğundan vergilendirme açısından daha avantajlıdır. Şirketin net karı üzerinden düşük tarife %24,25, genel tarife ise %33,99 dur,
- hisselerden oluşması asabiyle herhangi bir miras durumunda şirketin, işin devamlılığı daha kolaylıkla sağlanabilmektedir,
- hisselerin deviri yapılarak iş yerleride kolayca devredilmiş olur,
- yönetici ve ortaklar bir kaç şekilde gelir elde edebilirler, maaş, gayri menkülünü kiraya verme, kâr payı, başarı primi vs gibi,
- çok sayıda kurucu ortak bir araya gelerek yüksek sermaye gerektiren işler yapabilirler..
Dezavantajları:
- minimum sermaye zorunluluğu vardır,
- çift taraflı defter tutma ve bilançoyu yayınlama zorunluluğu vardır, muhasebe masrafı yüksektir,
- çok sayıda ortak olma durumunda karar alma süreci uzun olabilir veya alınamayabilir..
------------------------------------------------------------------------------------
"Şirketler para kazanmazlar. Girişimciler para kazanır. Şirket para kazanmak için sadece bir araçtır".
Hüseyin Aslan""
"Şirket kurmak ve evlenmek, ikiside hukuken aynıdır, birer kontratdırlar. Aralarındaki tek fark ise birinde mutlu bir yuva kurmak, diğerinde ise kâr etmektir. O sebeple şirket kurmaya ve işletmeyede evlenmeye gösterdiğimiz hassasiyeti gösterelimki uzun soluklu ve çocuklarımıza bırakabileceğimiz işyerlerimiz olsun``.
Hüseyin Aslan""